Maar weer eens de bezuinigingen

Deze week kwam er nieuws uit het stadhuis over de bezuinigingen. Enkele maanden geleden werden de burgers van Grave opgeroepen ideeën aan te dragen om er voor te zorgen dat het huishoudboekje van de gemeente er over 4 jaar € 2.000.000 gunstiger uitziet. Nu blijkt dat er 19 mensen een suggestie hebben gedaan en dat die suggesties goed overeenkomen met wat de ambtenaren ook al hadden gedacht. Nu weet ik dat ook de raadsleden suggesties hebben gedaan, maar of die ook daarbij aansluiten weet ik niet. Dit alles moet er toe leiden dat in de kadernota, die al zeer binnenkort moet verschijnen wordt aangegeven hoe de opdracht 2 miljoen te bezuinigen wordt uitgevoerd. De eerste half miljoen zal in 2012 al moeten worden gerealiseerd. Naar mijn gevoel een zware opgave en ik vrees dat de bekende boekhoudkundige truc van "taakstellende bezuiniging" een grote rol gaat spelen. De bezuiniging wordt wel in de begroting opgenomen, maar hoe die wordt gerealiseerd blijft onbekend.

Al eerder heb ik laten blijken voorstander te zijn van een meer gestructureerde aanpak van de opgave. De burgers van Grave dienen daarbij een belangrijke rol te spelen. Hoe je het wendt of keert zal de bezuiniging toch ergens bij de burgers terecht komen. Het artikeltje in de Graafsche Courant heeft een beetje een ondertoon dat de inbreng vanuit de burgers niet veel soelaas biedt. Dat kon bij deze aanpak ook niet worden verwacht. Het artikel suggereert ook dat de burgers nu zijn uitgepraat.

 

Het college had wel wat enthousiaster mogen reageren op de inbreng vanuit de burgers. Uit het feit dat ook de ambtenaren zelf een aantal van die ideeën hadden blijkt al dat het geen onzinnige voorstellen zijn. Sterker nog: de boodschap van de Graafse burger is heel simpel en makkelijk op te volgen. Begin met zuinig aan doen. Daarmee hoeft niet te worden gewacht op kadernota's en andere fraaie beleidstukken. Het zou recht doen aan de burgerinbreng als er direct maatregelen in die richting worden getroffen. Napraten na de vergadering hoeft niet te worden afgeschaft, maar het kan ook met een frisdrankje en zonder hapjes. Nieuwjaarsreceptie afschaffen hoeft niet; het kan wel soberder. Natuurlijk worden daar geen tonnen mee gewonnen, maar direct klein beginnen levert direct geld op en dat is beter dan lang blijven praten over groot geld. Zo zijn er nog wel meer spreuken die de zin van kleine bezuinigingen aanduiden.

 

 

Wat de omvangrijke bezuinigingen betreft ben ik bang dat daar nog wel wat tijd mee zal zijn gemoeid. Daarvoor is de materie te complex. Alles hangt met alles samen.

 

Ik heb de oplossing ook niet voorhanden, maar wil wat ideeën opperen als start voor een "brede Graafse maatschappelijke discussie".

 

• Er is nog ruimte de OZB te verhogen. Dat wil zeggen dat eigenaren van onroerend goed meer gaan betalen en dat zullen ze niet leuk vinden. In plaats van de OZB met bijvoorbeeld € 20.000 te verhogen kun je natuurlijk ook de subsidie voor sportverenigingen met dat bedrag verlagen. Dat vinden andere mensen dan weer niet aardig. Pijn gaat het in ieder geval doen. De vraag is dan ook hoe je de pijn het beste kunt verdelen. Misschien kun je inwoners met een lage financiële pijndrempel ontzien. Ook in het verleden zijn daar wel ideeën over geopperd. Zo zou je in plaats van verenigingen ook de (jeugd)leden kunnen subsidiëren. Dat komt neer op het rugzakjesidee. De gemeente stelt voor ieder beneden de 18 een bedrag beschikbaar. Men moet dan zelf maar zien of men daarmee de contributie van de hockeyclub of de muziekles betaalt. Dat er heel wat haken en ogen aan zo'n systeem zitten hoef je mij niet te vertellen, maar je moet toch ergens mee beginnen.
  

 

• Mogelijk dat er fiscaal ook wat valt te bereiken. Giften zijn onder voorwaarden aftrekbaar. Verenigingen zouden daar misschien meer mee kunnen. Kind lid van de club en Pa en Ma donateur. Op die manier zouden de verenigingen misschien een verlaging van de subsidies kunnen compenseren. Dat komt ook tegemoet aan een dikwijls uitgesproken wens het profijtbeginsel meer te hanteren. Dat doet wel een beroep op solidariteit van de burgerij
  

 

• Eigenlijk zou op dit moment niets en niemand van bezuinigingen moet zijn uitgesloten. En dan lees ik dat het college met Graeft Voort een contract heeft afgesloten dat de subsidie waarborgt. Fijn voor die stichting, maar ik denk dat een hele hoop organisaties ook wel zo'n overeenkomst zouden willen hebben.
  

 

De grote bulk van de bezuinigingen zal toch wel uit het gemeentelijk reilen en zeilen moeten komen. Ik heb het al eerder gesteld. Je zou dan moeten beginnen of je op voorgenomen uitgaven kunt terugkomen. We hebben nogal wat van dat soort plannen.

 

• Het Multifunctioneel Centrum
  Allereerst is natuurlijk de vraag of de gemeente zich niet al zover heeft verbonden dat er geen weg meer terug is. Als het nog wel mogelijk is zou het best kunnen zijn dat afzien van dat plan en handhaven van zeker Katrien en Esterade in ieder geval financieel aantrekkelijk is. Bovendien blijkt er over het nuttig effect van het MFC ook nog al wat onzekerheid te bestaan. Ook zou het best kunnen dat de financiering van het MFC en de vervanging van Esterade ten behoeve van wijkgebonden activiteiten ook nog tegenvallers oplevert. En tot slot ligt er nog steeds de opdracht om de jaarlijkse exploitatiekosten met zo'n € 70.000 te verlagen. Dat we daar nog niets over hebben gehoord is al een veeg teken. Bij de begrotingsbehandeling eind vorig jaar werd al aangekondigd dat begin dit jaar over de hogere kosten van het MFC zou worden gesproken. Als de raad daarover al vertrouwelijk is geïnformeerd –en omdat geen raadslid er naar vraagt heb ik het idee dat het zo is- is die vertrouwelijkheid een veeg teken.
  
• "We have a dream". Realiseren van deze droom vraagt een hoop geld dat we niet hebben. Niet realiseren heeft weer consequenties voor de vervanging van Esterade als wijkvoorziening. Al maanden wachten we op een keuze van de raad uit een aantal scenario's, waarbij de keuze voor de goedkoopste aanpak nu voor de hand ligt. Maar daarmee valt de droom wel in scherven.
  
• Visio. In de droom kwam ook de toekomst van dit instituut aan de orde. De gemeente zou daarvoor dan € 3.000.000 in een nieuwe school moeten investeren. En dat roept de vraag op of Grave niet beter af is wanneer Visio uit Grave vertrekt. Natuurlijk is dat in strijd met de historie van Grave in de laatste honderd jaar. Maar harde matregelen zijn onvermijdbaar. Herontwikkeling van dat gebied zal ook niet eenvoudig zijn. Het is ook een kostbaar gebied, maar Visio mag zich wel realiseren dat de huidige waarde wel aan de overheid is te danken.
  
• De beheerplannen. Eind vorig jaar heeft de raad de beheerplannen voor een aantal sectoren vastgesteld. In de begroting 2011 was daarvoor een bedrag van € 1.3 miljoen opgenomen. Nu zou je verwachten dat in het kader van bezuinigingen geprobeerd zou worden of we niet met een lager jaarlijks bedrag zouden kunnen volstaan. Het tegendeel bleek het geval. De komende vier jaar vragen de beheerplannen rond € 2.5 miljoen. Dik een miljoen meer dus. Nu is door het niet uitvoeren van wel afgesproken werk een flinke spaarpot ontstaan, waardoor dat jaarlijkse tekort uit de spaarpot kan worden gehaald. De raad is hier vrij geruisloos mee akkoord gegaan. Dat betekent dat die spaarpot niet kan worden ingezet om bijvoorbeeld een deel van het MFC te financieren nu Katrien en Esterade minder opbrengen dan waarop was gerekend. Bovendien zal de raad over vier jaar alsnog flink op de beheerplannen moeten bezuinigingen omdat dan de spaarpot leeg is. Er is een lichtpuntje, als je dat tenminste zo mag noemen. De gemeente is er nog nooit in geslaagd het voorgenomen jaarprogramma uit te voeren. Dat komt ook omdat men niet klakkeloos te werk gaat, maar eerst nog even kijkt of het werk wel echt nodig is. De wethouder heeft ook toegezegd dat hij de uitvoeringsprogramma's nog in de raad aan de orde stelt. Afgesproken zou kunnen worden dat het geld dat dan overblijft op de jaarbudgetten terug gaat naar de algemene reserve en dus kan worden gebruikt om elders bezuinigingen in ieder geval te kunnen uitstellen.
  
• Het zal op korte termijn geen resultaat opleveren, maar onderwerpen als centraliseren van sportcomplexen en andere onaangename zaken zullen toch aan de orde moeten komen.
  

  
   

Zo zijn er ongetwijfeld nog meer bespreekpunten op te sommen. De passieve houding van de gemeenteraad verwondert mij en dat alleen omdat ik nog steeds als één van mijn lijfspreuken heb: "erger u niet, verwonder u slechts".

 

Vergaderingen 15 maart 2011

Eigenlijk zou het goed zijn de vergaderingen van dinsdag 15 maart maar dood te zwijgen. Als het zelfs voor de leiding van de vergadering al niet meer duidelijk is hoe het volgens "vernieuwend vergaderen" moet is de grens toch wel bereikt. Volgende keer beter zullen we maar hopen.

De voorbereidende vergadering, waarvoor 2 uur was uitgetrokken stelde inhoudelijk niet veel voor. Gelukkig kostte het geharrewar over het toelaatbaar zijn van vragen over ingekomen stukken zonder dat het schriftelijk was aangevraagd nog enige tijd. De kadernota's over gemeenschappelijke regelingen zijn zo doorwrocht en complex dat daar in de raad weinig spektakel over kan worden veroorzaakt. Zoals te verwachten kwam het dringende verzoek van de voorzitter dit stuk dan ook maar direct in de aansluitende besluitvormende vergadering te brengen, hetgeen in strijd is met de opzet van "vernieuwend vergaderen". Op de vraag van LPG of dit als een incident kan worden beschouwd antwoordde de voorzitter dat dit niet zo was. Er is sprake van een bijzondere omstandigheden. Daarmee is het aantal argumenten om een voorstel op één avond zowel in de voorbereidende als in de besluitvormende vergadering te behandelen weer uitgebreid.

Hiermee zou de voorbereidende vergadering in 40 minuten zijn afgewerkt ware het niet dat Keerpunt 2010 de weekmarkt weer aan de orde stelde. In december 2010 had deze partij een motie ingediend, die ook door de raad werd aangenomen, waarin het college werd opgedragen er voor 1 april 2011 voor te zorgen dat de weekmarkt ook tijdens de bouw van het Hart van Grave op de huidige plaats zou kunnen blijven. Op zich logisch dat Keerpunt nieuwsgierig was naar de wijze waarop het college de motie al dan niet zou uitvoeren. Dat temeer omdat inmiddels is gepubliceerd dat de markt tijdens de bouw naar de Lunette gaat. Dit onderwerp vulde nog zo'n 20 minuten. Aangezien daarbij niets nieuws naar voren kwam was er ruimte voor enige overpeinzing. Daarbij bedacht ik dat, zoals zo dikwijls, het nemen van een besluit niet zo moeilijk is, maar wel het antwoord op de vraag: "hoe vertel ik het mijn kinderen".

Natuurlijk is een weekmarkt midden tussen de winkels en cafés zoals in Grave ideaal. Maar als je even nuchter nadenkt zul je toch ook moeten erkennen dat zoiets tijdens de bouw grote risico's met zich meebrengt van "elkaar in de weg lopen". Hoe goed je de bouw ook voorbereidt; er zullen onverwachte dingen gebeuren en dan is het verstandig de weekmarkt, die toch 20% van de beschikbare bouwtijd aanwezig zou zijn daar weg te halen. Niet leuk en dus moeilijk uit te leggen, maar volgens mij onvermijdelijk. Het moet natuurlijk wel goed uit worden gelegd. En dat lukt niet via de krant alleen. Alweer communicatie dus. Dat de wethouder tussen neus en lippen door nog wel opmerkte dat eerst voor vervangende parkeergelegenheid wordt gezorgd is velen misschien ontgaan, maar wel essentieel.

 

Uiteindelijk begon de besluitvormende vergadering om 21:25 uur, dus 5 minuten te vroeg met het vaststellen van de agenda. Dat was deze keer een heel zinvol agendapunt omdat het ene na het andere agendapunt werd afgevoerd. Er zou geen motie van de VVD over het AZC komen en daar was toch een deel van het publiek voor gekomen. Afgevoerd werd ook het voorstel om de raad randvoorwaarden te laten stellen voor de ontwikkeling van de voormalige marechausseekazerne. De reden om dit agendapunt af te voeren was dat er nieuwe ontwikkelingen zijn. Voor mij zou dat juist een reden zijn om die randvoorwaarden wel vast te stellen. In Grave stelt men die randvoorwaarden kennelijk liever achteraf. Dat kan ook zijn voordelen hebben. De uit de voorbereidende vergaderingen volgende voorstellen waren allemaal als A-stuk gekenmerkt. Daar zou dus niet meer over gesproken worden, alhoewel sommige raadsleden daar nog niet goed mee overweg konden. Aangezien er geen voorstellen waren met direct financiële consequenties kon ook het agendapunt "begrotingswijzingen worden afgevoerd. Het is een beetje flauw om nu direct de vraag te stellen waarom je van te voren een agenda maakt.

 

Resteerde alleen de motie van Trots om "kleine startende ondernemers" vrij te stellen van bijdragen aan het mobiliteitsfonds. Volgens iedereen een "sympathieke" motie met juridische haken en ogen. Dat had het college al eerder meegedeeld en daarom had Trots de motie indertijd ingetrokken om het college de gelegenheid te geven die haken en ogen te onderzoeken. Nu daar niets meer over werd gehoord werd de motie opnieuw ingediend en volgde een herhaling van de discussie die bij de vaststelling van de verordening werd gevoerd. Enkele fracties beperkten zich tot de sympathieverklaring en gaven de voorkeur aan eerst maar eens ervaring op te doen met de verordening zoals hij nu eenmaal is vastgesteld inclusief hardheidsclausule. Uiteindelijk werd na een schorsing de motie in stemming gebracht en tot verrassing van velen door het CDA gesteund en dus aangenomen. Een verklaring voor het voorstemmen was dat anders de stemmen zouden staken en dan zou de motie moeten worden aangehouden en dat kon om een of andere duistere reden niet. Overigens gaat het maar om een motie en moet het college nu met een voorstel komen de verordening te wijzigen. En gezien de uitgewisselde argumenten is het nauwelijks denkbaar dat het college dit zonder meer zou kunnen. Op de publieke tribune werd gaande de discussie al een aantal scenario's geschetst waarmee misbruik van de nieuwe regeling zou kunnen worden gemaakt. Het juridische bezwaar kan misschien worden ondervangen wanneer de gemeente het bedrag dat een ondernemer zou moeten storten zelf in het fonds stort. Dan draaien andere ondernemers niet op voor deze kosten. Het wordt dan een subsidieregeling en of de raad dat nou weer wil en of dat weer geen bezwaren oplevert??? Kortom we zijn geen stap verder. Het was inmiddels wel 22:30 uur en dus sluitingstijd.

 

Toch nog een paar opmerkingen.

 

Om voor mij volstrekt onbekende reden heerst in Grave de overtuiging dat een motie en een amendement niet in een voorbereidende vergadering kunnen worden behandeld, maar direct in de besluitvormende aan de orde moeten komen en dat zij ook daar pas worden ingediend. Ook zou een motie niet mogen worden aangehouden, maar wel kunnen worden ingetrokken (en volgende keer weer ingediend). Dat is natuurlijk helemaal flauwe kul. Waarom zouden een motie en ook een amendement niet mogen worden voorbereid? De discussie over de motie van Trots deze avond ging puur over de feitelijke consequenties en had dus best in de voorbereidende vergadering kunnen worden besproken. Dat had ook het voordeel gehad dat de wachttijd tot 21:30 was gevuld en iedereen voor 22:00 uur had buiten gestaan. Ook was de motie eigenlijk een verkapt initiatiefvoorstel en had ook als zodanig moeten worden ingediend.

 

De motie van Keerpunt over de weekmarkt en de hernieuwde motie van Trots over het mobiliteitsfonds hebben overeen dat beide moties deze keer aan de orde kwamen omdat het college verzuimd had een vorige bespreking af te ronden met een terugkoppeling naar de raad. Dat komt, denk ik, omdat een systeem ontbreekt om de voortgang van moties, amendementen en raadsvragen te volgen en dus te bewaken. Het wordt tijd dat daar verandering in komt.

 

Al met al was dit meer een avond "verwarrend vergaderen" dan "vernieuwend vergaderen". Als je van een wat lugubere vorm van humor houdt was het best een vermakelijke avond. Met schaamte moet ik toegeven dat ik me heb vermaakt.