En de raad rotzooit vrolijk verder.

Dit is geen aangename kop. Maar ik heb geen zin vriendelijk te doen, terwijl ik mij als raadslid diep zou schamen over de gang van zaken. En dan niet alleen deze cyclus, maar al tijden. De raad weet dat wel, maar komt niet verder dan wijzen op slecht werk van vooral ambtenaren en college, maar vergeet daarbij dat hij*) zelf als hoofdtaken heeft het college en daarmee ook het ambtelijk apparaat "de boodschap" mee te geven en te controleren of die boodschap goed en op tijd wordt uitgevoerd. De raad dient zelf te bepalen op welke wijze hij die taak uitvoert. Het is dan ook niet voldoende te constateren dat het niet goed gaat. De raad zelf moet het voortouw nemen om de gang van zaken te verbeteren.

 

De cyclus 21,28 juni en 5 juli is achter de rug. In mijn voorbeschouwingen heb ik al aangegeven niet veel vertrouwen in de afloop te hebben. De vergadering van 5 juli heb ik bijgewoond. De voorbereidende en besluitvormende vergadering van 28 juni heb ik afgeluisterd terwijl ik vakantiefoto's en -films bewerkte. De opname van 21 juni is –vreemd- genoeg nog niet beschikbaar. Ik heb trouwens de indruk dat de wijze van vergaderen van de raad van Grave ook bij het bureau dat de notulen verzorgt voor verwarring zorgt.

 

Deze keer geef ik eerst een aantal voorbeelden van de wijze waarop de vergaderingen verliepen. Vervolgens geef ik commentaar op de genomen besluiten, als je ze zo noemen mag. In dat alles valt een donkerrode lijn in te ontdekken en daar wil ik nog wat op ingaan ofschoon ik, anderen en zelfs de raad zelf, al herhaaldelijk op deze zwakke punten in de wijze van Grave besturen hebben gewezen. En dat is direct al het eerste punt: de raad van Grave constateert herhaaldelijk dat de zaak niet deugt en dat het anders moet. Vervolgens "gaat men over tot de orde van de dag" en gebeurt er niets.

 

• Allereerst was er natuurlijk het gedoe op 28 juni tegen half elf. Het is goed dat een vergadering niet te lang duurt en een streef-eindtijdstip van 22:30 uur is dan ook niet gek. Maar dan moet de voorbereiding en de agendering dat wel mogelijk maken. En dat is in Grave beslist niet het geval, niet alleen deze keer, maar standaard.
  
• Raadsvergaderingen en dus besluitvorming zijn openbaar. Dat betekent meer dan dat er publiek bij mag zijn. Het publiek moet de vergadering ook kunnen volgen. De raadsvergaderingen van Grave en zeker de laatste keren staan bol van op het laatste moment schriftelijk gestelde vragen en gegeven antwoorden. Een aantal antwoorden leidt zelfs tot aanpassing van het te nemen besluit. Die ontgaan het publiek en ze zijn ook niet in de opname terug te vinden. Ik vraag me af of ze überhaupt wel zijn na te zoeken.
  
• Vast punt is de behandeling van de besluitenlijst. Even vast wordt dat mevrouw Schuts wijst op onnauwkeurigheden in die besluitenlijst. Deze keer maakte mevrouw van Zoelen daar een opmerking over. De besluitenlijst werd dus weer met in achtneming van de wijzigingen vastgesteld. Ik ga toch eens uitzoeken of die wijzigingen ook zijn terug te vinden in de overigens betekenisloze besluitenlijsten.
  
• Merkwaardig, komisch en beschamend was de discussie over de amendementen, door Keerpunt 2010 ingediend bij de behandeling van het bestemmingsplan Kerkdorpen. Uiteindelijk zou een knikkende wethouder de oplossing moeten bieden. Aanleiding tot deze toestand was dat amendementen pas op het laatste moment worden ingediend en dat de laatste vergaderingen strikt de hand wordt gehouden dat wethouders niet mogen meepraten. Vorige vergadering ging een motie van de VVD-Trots de mist in en dus werd die lijn nu doorgetrokken. De combinatie moties en amendementen op het laatste moment en afwezigheid van het college is fataal.
  
• Bij de behandeling van de bestemmingsplannen voor de kerkdorpen werd voor de zoveelste maal geconstateerd dat de communicatie heeft gefaald. Dat begint ook al standaard te worden. Maar geen fractie die er werkelijk iets aan doet.
  
• Zowel bij de behandeling van de jaarstukken 2010 als bij de GREX en de kadernota werd geconstateerd dat de situatie zorgelijk is. Als je die stukken van de laatste jaren bekijkt valt op dat die constatering al een paar jaar wordt gedaan. De raad gaat echter nooit verder dan op te merken dat er wat moet gebeuren. Nu bij de kadernota 2012 de raad wordt gevraagd een keuze te maken uit een aantal mogelijkheden gaan de raadsfracties niet verder dat aan te geven welke maatregelen niet in aanmerking komen.
  
• De raad heeft kennelijk nog moeite met het dualisme. Volgens die bestuurswijze dienen de fracties op basis van informatie van het college in discussie met andere partijen hun standpunt te bepalen. Grave werkt nog steeds op basis van voorstellen van het college en vragen tot in het oneindige aan het college. En als er in de besluitvormende vergadering geen antwoorden komen is er een probleem. Veelal wordt dan genoegen genomen met antwoorden achteraf.
  
• Een andere manier die wordt toegepast om een besluit er door te drukken is te verwijzen naar een binnenkort te houden evaluatie. Op basis van die evaluatie kan het besluit worden aangepast. Lekker efficiënt.
  
• Kennelijk is er ook geen duidelijkheid over de vorm en reikwijdte van een besluit. De raad kan besluiten, vaststellen, goedkeuren en voor kennisgeving aannemen; of niet natuurlijk. Volgens VPGrave is de kadernota niet meer dan een voorzet van het college waarop de raad zijn zienswijze geeft zodat het college een ontwerp-begroting kan maken. En dan zal de raad uiteindelijk zich uitspreken. Wethouder Adams wees er terecht op dat het juist anders om is. In de kadernota legt de raad het beleid vast en de begroting is niet meer dan een technische uitwerking. Bij de invoering van het dualisme is wel een gezegd dat als alles goed loopt de raad maar twee keer bij elkaar hoeft te komen. Één maal om de kadernota vast te stellen en één maal om de jaarstukken goed te keuren. De kadernota omdat de raad de hoofdlijnen van het beleid bepaalt en de jaarstukken omdat de raad het college controleert. En wat heeft de raad beslist??
  
• Aan het begin van de vergadering van 28 juni maakte mevrouw Brouwer, voorzitter van de burgerparticipatieraad (BPR) gebruik van het spreekrecht. Zij wees erop dat de BPR niet om advies was gevraagd over de in de kadernota opgenomen bezuinigingen, hetgeen wettelijk wel verplicht is. Haar inbreng heeft geen wezenlijke invloed op de discussie gehad. Omdat de kans bestaat dat mij bij het afluisteren van de opname iets is ontgaan durf ik niet te zeggen dat er totaal niet op is gereageerd.
  
• Bij de behandeling van de bestemmingsplannen kerkdorpen werd wederom gewezen op de bezwarenprocedure als communicatiemiddel. Terecht maakte Trots daar wel onderscheid in.
  
• Bestuurlijke processen hebben zo'n lange looptijd (zonder dat je het een goede voorbereiding mag noemen) of de raad heeft zo'n kort geheugen dat de raad aan het eind niet meer weet wat zij in het begin heeft gesteld. Dat kwam tot uiting bij de behandeling van de welstandsnota, waarbij het college verzuchtte dat zij niets anders had gedaan dan de richtlijnen die de raad in 2008 (!) had gegeven opvolgen. Het college kreeg het verwijt dat de opsomming van bezuinigingen zo ambtelijk boekhoudkundig was. De wethouder wees erop dat de raad bij een sessie in september dit zelf had opgedragen met de auditcommissie uit de raad als volger. Koekje van eigen deeg dus.
  

Het is wel genoeg zo. Dan nu een kort commentaar op de uiteindelijke uitspraken van de raad.

Welstandsnota. Deze werd niet rijp geacht voor behandeling in deze cyclus en doorverwezen naar 27 september. Ik betwijfel dat de voorbereiding dan wel voldoende kan zijn afgerond zodat de raad alle vragen afdoende beantwoord heeft gekregen en dat die vragen en antwoorden onderdeel uitmaken van de stukken. Ook zal er links en rechts nog wat moeten worden gecommuniceerd. Het beeldkwaliteitplan voor de binnenstad dient ook nog een ronde te maken.

 

Bestemmingsplannen kerkdorpen Voornamelijk om financiële redenen werden deze plannen goedgekeurd. Enkele antwoorden komen nog en de Raad van State moet eventueel maar bepalen of alles netjes is verlopen. De subsidie is veiliggesteld en dat was wel nodig want het geld is al besteed. Dat de communicatie heeft gefaald en dat daardoor de bewoners van de Akkerslagen met een kater zitten is jammer, maar bij voorbaat werd al gezegd dat hun mening toch geen invloed zou hebben gehad op het besluit.

 

Jaarstukken 2010 De jaarrekening werd goedgekeurd onder het motto: gedane zaken nemen geen keer.

 

GREX 2011 Ook die werd vastgesteld of goedgekeurd, dat is mij niet helemaal duidelijk. Eigenlijk zou hierin het beleid voor 2011 moeten worden vastgesteld. Na behandeling bleek het meer een vastlegging van de huidige situatie met de bemerking dat er wel wat moet gebeuren. Het geheimzinnige Wisseveld speelt hierin een belangrijke rol.

 

Kadernota 2012-2015 Uiteindelijk werd deze voor kennisgeving aangenomen. Er is dus niets besloten. De raad laat het verder aan het college over de bezuinigingen uit te werken en in de begroting te verwerken. Als je daarbij naar de voorbereidingstijd kijkt kan het niet anders zijn dan dat de raad bij de begrotingsbehandeling klakkeloos aanvaardt wat het college voorstelt. Komisch was de reactie van de raad, of liever het gebrek eraan, toen de voorzitter laconiek aan de raad vroeg onderling uit te maken welke bezuinigingen zouden worden toegepast. Op dat moment en omdat daar natuurlijk wel overleg voor nodig is ook een onmogelijke opdracht. In de schorsing kwam het college met het aanbod dat nu de raad niet in staat bleek de kadernota inclusief bezuinigingen vast te stellen, het college dit wel zelf zou doen. En dat terwijl de wethouder zelf nog zo duidelijk had gemaakt dat dit de taak van de raad was. Dodelijk en jammer. Uit diverse reacties, door insprekers, in de pers en uit gesprekken is gebleken dat men in de gemeente Grave er echt van overtuigd is dat het roer om moet. Men wil best meedenken en er zijn suggesties gedaan, zelfs op het moeilijke punt van het jeugdbeleid.

 

Vaststellen plan van aanpak structuurvisie DHV Na uitgebreide discussie in de voorbereidende vergadering waarbij communicatie en samenloop met een aantal andere studies aan de orde kwamen werd dit voorstel als hamerstuk aangenomen. Ik ben benieuwd hoe dat gaat lopen.

 

Samenwerking Land van Cuijk, Graafs Manifest. In een besloten bijeenkomst begin juni hebben de raadsleden van de 5 gemeenten in een achternamiddag blijkbaar belangrijke afspraken gemaakt over vergaande samenwerking. Die afspraken zijn vastgelegd in het "Graafs Manifest". De vrede van Munster op regionaal niveau. Zo komt het althans over. Aangezien de bijeenkomst niet toegankelijk was voor pers en geïnteresseerde burger verwachtte ik dat de fracties van deze gelegenheid gebruik zouden maken om in het publiek verantwoording af te leggen over deze blijkbaar ook voor de burgers heel belangrijke stap. Toen Jacques Leurs een poging deed een soort algemene beschouwing te houden werd hem ras en effectief de mond gesnoerd. De fracties waren het al met elkaar eens en waarom zou je er dan nog tijd aan besteden.

Er was nog wel wat gekrakeel over het voornemen van de colleges alvast de weg in te slaan naar één ambtelijk apparaat. Is het college een keer voortvarend en dan is het weer niet goed.

Hoe je het wendt of keert. Met deze stap is het einde van Grave als zelfstandige gemeente onafwendbaar, tenzij de samenwerking een fiasco wordt, maar dan ????

 

Raadsbrede motie. Een door alle fracties ondersteunde motie is wel een zeldzaamheid. Dat is voldoende reden de hele tekst hier te citeren:

De raad

 

"Verzoekt het college om op zeer korte termijn intern (binnen het ambtelijk apparaat) te kijken naar de mogelijkheid om een beleidsambtenaar te belasten met het actualiseren van de bestaande toekomstvisie voor Grave. Er zijn diverse stukken binnen onze gemeenten beschikbaar die hiervoor als onderlegger gebruikt kunnen worden. De raad wil eind oktober een toekomstvisie vaststellen".

Dat raadsbrede maakte het natuurlijk niet nodig dat er over de motie werd gedebatteerd. Voor de publieke tribune was het dan ook volslagen onduidelijk wat de raad nu weer wilde. Natuurlijk wilde de raad wel weten hoe het college over deze motie dacht. Dat zou de zaak voor het publiek ook wat inzichtelijker kunnen maken. Maar natuurlijk zweeg het college. Het deed immers niet mee aan de vergadering.

 

En zo zat iedereen nog op tijd aan de vakantieborrel. Ik vermoed dat het gaat om een toekomstvisie die Grave nodig heeft om de procedure die tot een vaste burgemeester moet leiden in te zetten. Daar hoor je ook niemand meer over

 

Dan nu de diagnose.

 

Die is niet nieuw. In Grave ontbreekt het aan een goede planning en organisatie van het bestuurlijk proces. Daardoor raakt het verband tussen diverse projecten en deelprojecten zoek. Gebeuren dingen niet op tijd en in de verkeerde volgorde. Deadlines worden niet gemarkeerd en dan moet op het laatste moment een haastig besluit worden genomen. Zo is de basis voor de welstandsnota in 2008 gelegd en daarna is het stil geworden. Het beeldkwaliteitplan was eind 2009 in concept klaar en er werden zienswijzen ingediend. Daarmee stopte ook deze trein. Stukken zijn ovnvolledieg bij de behandeling in de raad blijven dan veel vragen onbeantwoord of er wordt een besluit genomen dat niet echt een besluit is. In vuur van de strijd is de communicatie natuurlijk het slachtoffer. In de 2 jaar dat ik nu het raadswerk volg zijn er al legio voorbeelden gepasseerd. Als dan de raad ziet dat er iets niet goed gaat wordt hap snap een wijziging in het systeem aangebracht zonder het hele proces te bekijken. Een deelprobleem oplossen veroorzaakt dan nieuwe problemen elders. Een duidelijk voorbeeld daarvan is het "vernieuwend vergaderen" dat begin dit jaar het "anders vergaderen" heeft vervangen. Het middel bleek erger dan de kwaal. Dat wordt ook wel onderkend, maar in plaats van nu het hele besluitvormingsproces op de schop te nemen dreigt men zonder enig diep nadenken terug te keren naar het commissiesysteem. Een raadsvergadering is belangrijk, maar slechts het topje van een ijsberg. Daar zit veel meer aan vast, ook voor het college en het ambtelijk apparaat.

En voor dit alles is de raad zelf verantwoordelijk. Niet voor niets wijst de voorzitter er regelmatig op dat de raad zelf een regeling heeft vastgesteld, of dat het presidium iets al of niet op de agenda heeft gezet. Zo heeft de raad zelf uit het reglement voor het presidium de taak een jaarprogramma voor de raad op te stellen, geschrapt. En dat terwijl de voorzitter van de raad als remedie voor niet tijdig werken van het ambtelijk apparaat het middel afdelingsplanning als remedie heeft genoemd, en gelijk had ze.

 

En de remedie? Die is er natuurlijk wel, maar je moet er de tijd voor nemen om die te ontwikkelen. Ook dat is een proces dat moet worden gepland.

Niet mag worden vergeten dat, net als samenwerking met andere gemeenten, een goed besluitvormingsproces niet meer dan een middel is om bestuurlijke problemen op te lossen. Maar wel een noodzakelijk middel.

 

*) Omdat ik naar mijn gevoel nogal te keer ga tegen de raad beschouw ik de raad maar als mannelijk. Tegenover vrouwen probeer ik altijd hoffelijk te blijven.