De eerste maal “vernieuwend vergaderen”

Dinsdag 25 januari was de eerste maal dat vernieuwd werd vergaderd. Het was een informatieavond. Bij de vaststelling van deze werkwijze werd aangekondigd dat aan deze bijeenkomsten ook niet-raadsleden zouden kunnen deelnemen. Hoe en wanneer werd niet uitgewerkt. De avond verliep echter als een normale presentatieavond. Een zodanig aantal onderwerpen dat de voorzitter aan het eind al blij was er in te zijn geslaagd de vergadering om 22:30 uur te kunnen afsluiten. Na de presentaties konden de raadsleden wat vragen stellen en dat was het dan. In de pauze bleek dat een aantal raadsleden wel twijfelde aan deze opzet, maar men was daar kennelijk niet zo zeker van dat er nog tijdens de vergadering opmerkingen over werden gemaakt. Dat gebeurde na afloop en dat gaf de griffier aanleiding een mail rond te sturen aan de raadsleden waarin de bedoeling nog eens kort werd weergegeven. Daaruit bleek dat het wel degelijk de bedoeling is dat niet-raadsleden actief kunnen deelnemen. Aangezien het dan wel prettig is wanneer dat bij die niet-raadsleden bekend is heb ik naar die mail gevraagd, die ook gekregen en hieronder letterlijk overgenomen.

Geachte raadsleden,
Na afloop van de vergadering van gisteravond (25 januari jl)  was enige verwarring ontstaan over wijze waarop de Informatieavond was verlopen.
Bij deze geef ik u nog enige achtergrondinformatie over onze nieuwe wijze van vergaderen.
Toelichting op een Informatieavond:

1. De informatieavond is bedoeld om informatie te verkrijgen over een onderwerp. Het college kan onderwerpen hebben die ze in een informatieavond aan de orde willen stellen. Denk aan het leerlingenvervoer. Ook de raad/presidium kan onderwerpen aandragen.
   
2. Tijdens een informatieavond kunnen presentaties gegeven worden.
   
3. Tijdens een informatieavond kunnen startnotities besproken worden.
   
4. Leden van het college kunnen een informatieavond gebruiken voor het doen van mededelingen over allerlei onderwerpen ( actieve informatieplicht).
   
5. Thema avonden en kunnen onder de noemer van een informatieavond gehouden worden.
   
6. Het afleggen van werkbezoeken kan onder de noemer van een informatieavond gebeuren.
   
7. Het bespreken van conceptraadsvoorstellen: Puur met de bedoeling om meer achtergrondinformatie te krijgen en meer helderheid te krijgen over het voorstel.
   
8. Bij elk onderwerp zal door MRT/College/Presidium nagedacht moeten worden of en hoe burgers/instellingen/organisaties etc. erbij betrokken moeten worden.
   
9. Raadsleden kunnen tijdens een informatieavond collegeleden bevragen over het geagendeerde onderwerp.
   
10. Na afloop of vooraf van een agendapunt kan de voorzitter het publiek de kans geven het woord te voeren.
    
11. Raadsleden kunnen zich laten vervangen door niet raadsleden.
    
12. Informatieavond draagt het karakter van een meer informele bijeenkomst.
    

De Oriëntatieavond = Informatie avond

• Informele gespreksbijeenkomst (ontspannen en open sfeer)
  
• Deelnemers: burgers/instellingen/organisaties, genodigden, ambtenaren, college en raad
  
• Inleiding door portefeuillehouder of indiener
  
• Vragen stellen
  
• Presentaties
  
• Thema bespreken met behulp van bijvoorbeeld startnotities
  
• Werkbezoeken afleggen kan ook gezien  worden als informatie vergaren.
  
• Strakke tijdsindeling per onderwerp (met name voor de burgers)
  
• Voorzitter raadslid ( kan roulerend zijn/ meerdere raadsleden voorzitter).  In het presidium van 11 januari j.l. is afgesproken dat mevr. Haasjes van den Berg voorzitter zal zijn.
  
• Van 19.30 uur tot 22.30 uur.
  
• Presidium is agendacommissie
  

 Toelichting op een Voorbereidende vergadering:

• Minder informatie vergaren maar meer meningsvorming met het college en met de collegae raadsleden.
  
• Onderling debat
  
• Ook besluiten of het voorstel nog op dezelfde avond in de besluitvormende vergadering kan worden geagendeerd.
  

 Meningsvormende fase = Voorbereidende Vergadering

• Formeel
  
• Maximaal 3 deelnemers per fractie, minimaal 1 raadslid
  
• Geen detailvragen aan het college wel meningsvorming met het college
  
• Debat
  
• Voorzitter burgemeester
  
• Van 19.30 uur tot 21.30 uur.
  
• Vergadering; 1^e week na de Informatieavond
  
• Rijp voor de besluitvormende vergadering?
  
• Presidium is agendacommissie
  
• Tussen de voorbereidende vergadering en besluitvormende vergadering kunnen nog schriftelijke vragen gesteld worden.
  

Doel: meningsvorming

 Toelichting op een Besluitvormende vergadering:

1. Enkel politieke discussie en besluiten nemen.
   

 Besluitvormende fase = Raadsvergadering

• Formeel
  
• Raadsleden
  
• Geen herhaling van en uitbreiding van de Voorbereidende Vergadering
  
• Wethouders zijn geen deelnemer
  
• Politieke discussie
  
• Voorzitter burgemeester
  
• Van 21.45 uur tot 22.45 uur
  
• De agendapunten voor de raadsvergadering komen uit de vorige vergadercyclus. Voor A-stukken en voor andere  stukken die aan termijnen verbonden zijn ( of een z.g. deadline) kan een uitzondering worden gemaakt.
  
• Vergadering: 2^e week na de Informatieavond
  
• Presidium is agendacommissie
  

Was getekend: de griffier

 De drie fasen van een besluitvormingsproces: informatie verzamelen, opinie vormen, en besluiten zijn hier duidelijk gescheiden.

Het verloop van de informatieavond is sterk afhankelijk van het onderwerp en welke personen of groeperingen daaraan deelnemen. Externe deelnemers moet wel tijdig op de hoogte worden gesteld en over de stukken beschikken zodat zij zich kunnen voorbereiden. Kennelijk is het ook de bedoeling dat personen of groeperingen die niet zijn uitgenodigd zich wel kunnen aanmelden. Daarvoor moet dan wel weer tijd zijn. Kortom de informatieavond moet heel goed worden voorbereid en geregisseerd en daar is voorbereidingstijd nodig voor alle partijen.

Tussen informatieavond en voorbereidende vergadering is maar één week. In die week moet de informatie worden omgezet naar een mening met alternatieven. Zeker als er van buiten de raad zinnige dingen zijn ingebracht –en dat zal toch de bedoeling zijn- is ruimte voor overleg tussen raadsleden en niet-raadsleden zeer wenselijk. En dan is een week wel erg kort, zeker als je als niet raadslid alle fracties af moet om je mening te geven. Het als gast van één fractie aan de voorbereidende vergadering deelnemen wordt niet als een goede oplossing gezien.

Het staat vetgedrukt in de toelichting die de griffier heeft gegeven: stukken uit de voorbereidende vergadering komen pas in de volgende cyclus in de besluitvormende vergadering. Voor A-stukken (hamerstukken) en stukken met een dead-line kan een uitzondering worden gemaakt. Vraag bij de uitzonderingen is wie wanneer bepaalt wat een A-stuk is en wanneer. Dead-line-stukken ontstaan vaak doordat te laat met de voorbereiding is begonnen. Dat moet en kan worden vermeden. Dan houdt je alleen calamiteiten over om toch dezelfde avond te beslissen.

Het gevolg is dat normaliter er zes weken ruimte is tussen voorbereidende en besluitvormende vergadering. Dat is wel weer erg veel en ook onnodig, maar dat heb ik al meer beweerd. Wel constateer ik een etgenstrijdigheid met de toelichting op de voorbereidende vergadering.

3.     Ook besluiten of het voorstel nog op dezelfde avond in de besluitvormende vergadering kan worden geagendeerd.

Tot zover de theorie en nu de praktijk van de eerste maal.

De voorzitter heeft al direct gezegd dat de kadernota handhaving op 1 februari zowel in de voorbereidende als in de besluitvormende vergadering moet worden behandeld. Ze zei er niet bij waarom. Vooralsnog houd ik het er op dat er gewoon te laat met de voorbereiding van de raadsbehandeling is begonnen. Maar dat helpt nu niet meer.

De overige stukken kunnen dus naar de besluitvormende vergadering van half maart. En wat zie ik op de agenda voor de besluitvormende vergadering van 1 februari? Alle stukken van de voorbereidende vergadering zijn ook voor de besluitvormende vergadering geagendeerd!!! Weliswaar met een restrictie, maar de bedoeling van de opsteller van de agenda ligt er wel dik bovenop. Die agenda zag ik opeens afgelopen vrijdag in de bibliotheek en hij staat ook niet op de website. De agenda was wel gedateerd op 14 januari. Maar er is al een agenda voor de besluitvormende vergadering met dezelfde datum. Op die agenda staat dat de agenda punten later worden bepaald.

In de toelichting van de griffier staat ook dat het presidium –dus de raad zelf- de agenda opstelt. Voor mij is hiermee de chaos compleet. Ik ben benieuwd hoe dit dinsdag gaat verlopen. Kinderziekte??

Over de inhoud van de avond heb ik niet veel te melden. Ik was er ook niet de hele tijd. De opmerking bij de kadernota handhaving dat er overleg was met wijk- en dorpsraden veroorzaakte op de tribune enige onrust.

De informatie over de kosten van het leerlingenvervoer kwam hard aan. Het wachten is nu op de uitslag van de aanbesteding. Zelf verwacht ik daar niet zoveel van. Marktwerking op zo'n complex terrein met zo weinig aanbieders leidt maar zelden langdurig tot zowel een betere kwaliteit als een lagere prijs.

De presentatie over de marechaussee gaf aanleiding tot wat verbazing. De kennis van de presentator hiervan eindigde in 2008. Later werd de bedoeling mij wel duidelijk. Iemand wil iets met dat complex waar de commissie kwaliteit niets in ziet. Er zijn daarom in 2008 randvoorwaarden opgesteld. Die randvoorwaarden zijn nooit in de raad geweest en dat is, omdat de raad bevoegd is op het gebied van bestemmingsplannen, wel nodig. Er is dus een raadsbesluit nodig en zo'n proces begint met een informatie. Helemaal correct dus. Aangezien er blijkbaar ook bij de ontwikkelaar op dit moment weinig activiteit is kan dit onderwerp uitstekend worden meegenomen bij de vaststelling van het bestemmingsplan binnenstad.

Bij de presentatie miste ik wel het voorbereidingsbesluit voor de Raaijmakerslaan. Er zitten een paar merkwaardige kantjes aan. Allereerst natuurlijk de vertraging bij het bestemmingsplan buitengebied. Maar wat wil het college nu eigenlijk? Het besluit dient ter bescherming tegen ongewenste ontwikkelingen. De bewoners willen iets dat niet kan vanwege de agrarische bestemming. Bescherming tegen die activiteiten is er dus al. Maar misschien laat de agrarische bestemming iets toe at het college ook niet wil. Dan willen zowel de bewoners als het college dat er iets verandert aan de bestemming. Ideaal voor nader overleg zou ik zo denken. Maar past dit onderwerp dan niet beter bij het bestemmingsplan Estersveld?

 

Papierloos Stadskantoor Grave??

We hebben het onlangs kunnen lezen: de proef met een e-book reader is niet succesvol geweest en nu wordt het geprobeerd met een Ipad. Dat zo'n e-reader niet geschikt is was te verwachten. Zo'n apparaat is precies geschikt voor wat de naam zegt: een electronisch boek lezen. Een boek lezen is beginnen bovenaan links op de eerste pagina en stoppen onderaan rechts op de laatste pagina.

Het streven naar minder papiergebruik, of zelfs een totaal papierloos kantoor, is toe te juichen. Al in de baby-periode van het computergebruik werd de suggestie gewekt dat je je aandelen in een papierfabriek beter zou kunnen verkopen. Het tegendeel is waar gebleken. Er wordt veel meer afgedrukt dan vroeger getypt. Een afdruk is eenvoudig gemaakt. Het meeste verdwijnt overigens heel snel bij het oud-papier. Goed daarom dat in ook in Grave wordt gezocht naar methodes om deze verspilling te beperken. Maar of deze proef daaraan wezenlijk bijdraagt waag ik te betwijfelen. Wat kan zo'n klein apparaat (want dat is het) meer of beter dan een bureaucomputer of een laptop? Het is minder gesjouw, maar verder is het toch wel behelpen. Het meeste raadswerk speelt zich af in het gemeentehuis en thuis en je documenten op een USB-stick meenemen van de ene computer naar de andere is nog makkelijker.

De problematiek van een papierloos kantoor ligt volgens mij ook veel meer bij de vervaardiging, verspreiding en archivering van documenten dan bij het zoeken van een geschikt apparaat om er kennis van te nemen. Bovendien zijn er veel meer groeperingen bij betrokken dan raadsleden. Kortom, als je iets in de richting wilt doen zul je dat systematisch moeten doen. Maar wellicht dat achter het bericht dat enkele raadsleden met een Ipad aan de slag gaan een hele projectmatige opzet zit. Ik heb daar geen aanwijzingen voor. Daarom hier maar wat overwegingen.

Allereerst heeft de gemeente ooit het standpunt ingenomen dat Grave op het gebied van automatisering niet in de kopgroep wil lopen. Er wordt gebruik gemaakt van beproefde hardware en software. Laat anderen maar de lasten dragen van experimenteren, wij lopen wel mee in het peloton.

Een papierloos kantoor houdt veel meer in dan papierloos raadswerk. Laten we maar aannemen dat op goede gronden is gekozen voor het beginnen met de gemeenteraad, maar laten we dan ook maar spreken over een papierloze gemeenteraad.

Bij het raadswerk zijn meer groepen betrokken dan alleen de raadsleden. Natuurlijk het college en het ambtelijk apparaat, maar belangrijker in dit verband zijn de burgers, die het raadswerk willen volgen. Dat kunnen individuen zijn of organisaties als wijkraden en verenigingen.

Op zijn minst parallel aan een onderzoek naar de manier hoe je het best informatie papierloos kunt raadplegen zal moeten worden nagegaan hoe je informatie zodanig beschikbaar stelt dat het niet nodig is papier te gebruiken om die informatie te verkrijgen en te gebruiken. Op dat gebied kan de gemeente Grave zonder veel onderzoek en dure experimenten al een hele hoop bereiken. Ik zal daarvan een paar voorbeelden geven. Sommigen zijn op deze plaats al eerder aan de orde geweest.

• Er is al een hele hoop mogelijk. Begrotingen, kadernota's en dergelijke zijn op de gemeentelijke website, als je daar eenmaal de weg weet, te vinden en zijn ook prettiger te gebruiken dan de papieren versie omdat het in een pdf-bestand makkelijke zoeken is dan in een papieren uitgave. En zeker sinds ik een breedbeeld-monitor heb en dus meer documenten tegelijk kan inzien is de behoefte fragmenten uit te printen veel minder geworden.
  
• In principe zou dat ook met meer dynamische stukken als raadsvoorstellen moeten kunnen, maar daar zit nu het probleem dat dergelijke documenten vaak laat en onvolledig op de website verschijnen. Zo haal ik dikwijls informatie uit de bibliotheek via een kopie, die ik één of twee dagen later ook van de website kan halen. Stukken die ter inzage liggen kunnen ook op de website worden geplaatst. Er zijn systemen waarbij zelfs tekeningen zo kunnen worden gepresenteerd.
  
• Tijdens de raadsvergadering worden agenda's, amendementen en moties op papier verspreid. De apparatuur om die zaken direct papierloos zichtbaar te maken is aanwezig. In gemeenten om ons heen gebeurt het zo ook al.
  

Mijn idee?

Zorg eerst voor een wijze van informatie verstrekken die het mogelijk maakt om bij gebruik van een laptop of bureaucomputer met internetaansluiting zonder papier te werken. Als dat is gelukt kun je gaan kijken of ipad-achtige apparaten daar nog iets aan toevoegen. Omdat met het eerste deel toch nog al wat tijd zal zijn gemoeid is de kans groot dat tegen die tijd de ontwikkeling van de zakcomputer (want dat is het eigenlijk) een stuk verder is.

De vergadercyclus van 1 februari 2011

De agenda's en stukken voor de komende raadcyclus zijn nu ook op de site van de gemeente verschenen. De eerste keer volgens de nieuwe methode waarover ik al enkele malen heb laten merken niet enthousiast te zijn.

De punten die op 1 februari in de voorbereidende vergadering aan de orde komen zijn naast de gebruikelijke als ingekomen stukken, spreekrecht en aan het eind de vragen van de raadsleden die voor het publiek meest een mistige aangelegenheid zijn:

Voorbereidingsbesluit Raymakerslaan;
Delegatiebesluit Hart van Grave;
Kadernota veiligheidsbeleid;
Kadernota handhaving;

Op de agenda van de besluitvormende vergadering, die dezelfde avond wordt gehouden staan vooralsnog alleen de vaste punten waaronder de besluitenlijst van 14 december 2010 (die geen besluitenlijst is maar alleen een opsomming van stemuitslagen). Voor het overige wordt in de voorbereidende vergadering vastgesteld welke punten uit die vergadering op de agenda van de besluitvormende vergadering komen. Dat is natuurlijk geweldig in strijd met het reglement van orde dat voorschrijft dat agenda en stukken een week van te voren moeten worden gepubliceerd. Leuk dit te constateren terwijl Handhaving op een bijzonder stoere wijze aan de orde komt. Met een bijzonder flexibele uitleg van dat reglement is de gang van zaken misschien nog wel goed te praten, maar dan vraag ik me toch echt af waarom er nog onderscheid wordt gemaakt tussen voorbereidende en besluitvormende vergadering. Tijd voor overleg tussen de 2 vergaderingen is er niet en dat betekent dat je hetzelfde onderwerp op één avond 2 keer aan de orde stelt. Dan is het, ook voor het publiek, veel overzichtelijker een onderwerp in één keer volledig af te handelen. Dat dan de wisselspelers niet kunnen worden ingezet is eigenlijk alleen voor Trots een nadeel. Die eenmansfractie heeft in het huidige systeem het voordeel dat hij in de voorbereidende vergadering toch met 2 personen aanwezig kan zijn. Uitstel van het besluit tot de volgende vergadering kan ook dan nog. Ik verwacht echter dat zoiets niet vaak zal gebeuren omdat het direct een uitstel met 6 weken is. Maar daar heb ik het al eerder over gehad.

Daarvoor vindt op 25 januari eerst nog een informatieavond plaats. De agenda hiervoor staat niet op de site, maar wel op de site van Keerpunt 2010 en ligt in de bibliotheek ter inzage. Delegatiebesluit en voorbereidingsbesluit hebben blijkbaar geen nadere informatie nodig en daar kan ik wel inkomen. Wel wordt nog gesproken over zorg- en leerlingenvervoer en de stedenbouwkundige randvoorwaarden voor de herontwikkeling van de voormalige Marechausseekazerne.

Opvallend vind ik dat Keerpunt 2010 VPGrave en de VVD hun fractieberaad houden voordat de informatieavond is geweest. Die informatie kunnen zij dus niet echt in hun standpuntbepaling meenemen, maar dat is in Grave niet ongebruikelijk.

Dan nu nog enkele opmerkingen over de agendapunten zelf.

Voorbereidingsbesluit Raymakerslaan

Opvallend is dat het ontwerpbestemmingsplan blijkbaar nog enige tijd wegblijft. Volgens mij verwachtte het vorige college dit plan in juni 2010 in procedure te kunnen brengen. Vanwaar deze vertraging? Een andere vraag zou zijn of de Raymakerslaan de enige plek is die deze bescherming nodig heeft.

Delegatiebesluit Hart van Grave.

Al eerder is een dergelijk besluit genomen, maar inmiddels is het plan wat gewijzigd en dus moet er een nieuw besluit worden genomen. Dat is trouwens niet de eerste keer. Het is de derde maal dat dit onderwerp op de agenda staat. Nu zijn alle goede dingen in drieën, maar komen er nu geen veranderingen meer die weer een wijziging nodig maken? De conclusie is in ieder geval dat het college deze delegatie gewoon te vroeg heeft gevraagd en gekregen. Ik weet niet wat een raadsvoorstel kost, maar het is in twee keer weggegooid geld geweest. In het kader van de bezuinigingen kom ik op nog meer van dergelijke zaken terug. Verbetering van deze zaken levert geen miljoenen op, maar vele kleintjes maken een grote. Al eerder heb ik aangegeven dat de tijdwinst die kan worden behaald zo gering is dat de hele delegatie onnodig is. Maar ja, de raad geeft deze zaak blijkbaar graag uit handen. Kwaad kan het niet.

Veiligheidsbeleid.

Het gaat om het vaststellen van de kadernota. Dat is een lijvig verhaal dat heel wat veiligheidsaspecten behandelt. Ook gezien de gebeurtenissen de laatste tijd elders in het land een zaak die gerust behoorlijk wat aandacht mag krijgen, zowel van de gemeenteraad als van de burgers. De kadernota waarin het veiligheidsbeleid van de gemeente voor de komende jaren wordt vastgelegd wordt er nu wel snel doorheen gejaagd.

Bij het doorlezen heb ik vooral gelet op de paragrafen communicatie en financiën. Nou daar was ik gauw mee klaar. Uitermate mager.

Over communicatie staat in de nota eigenlijk alleen maar dat communicatie belangrijk is en dat er in Grave meer aan moet worden gedaan. Over hoe die communicatie dan gaat gebeuren staat er niets. Wel wordt gewezen op het reguliere overleg met wijk- en dorpsraden over dit onderwerp. Ik vraag me af of die raden dat ook zo voelen. Nu moet het college nog met een uitvoeringsprogramma komen. Het raadsvoorstel geeft voor het onderwerp communicatie daarin niet veel hoop. In de standaardparagraaf over communicatie staat vooral dat er overleg is gepleegd met allerlei deskundigheden over dit onderwerp. De burgerij wordt later wel via kranten e.d. geïnformeerd. Nu zou het best eens zo kunnen zijn dat er in de burgerij ook goede ideeën leven over wat voor de veiligheid in Grave van belang is. Betrekken van wijkraden en ondernemers voordat het beleid wordt vastgesteld was dan in mijn ogen ook noodzakelijk geweest. Voor dit onderwerp is ook draagvlak nodig. Dat moet een gemeentebestuur zien te krijgen en dat lukt niet via wat krantenartikelen.

Nu de gemeente een ombuigingsoperatie is gestart zou je verwachten dat in nieuw te formuleren beleid, zoals hier, daar aandacht aan wordt besteed. Dat voorkomt weer dubbel werk. En ja, er is een financiële paragraaf en daar staat in dat het programma veiligheid de gemeente jaarlijks zo'n € 1.600.000 kost en dat de gemeente gaat bezuinigen. Dat is alles. Je zou verwachten dat de opstellers vanuit het gemeentebestuur direct de opdracht hadden meegekregen te bezien of hier –al dan niet wenselijke- bezuinigingen mogelijk zijn. Nu gaat de raad een beleid vaststellen en vervolgens moet de zaak direct weer op de schop.

Handhavingsbeleid.

Hier kan ik kort zijn. De opmerkingen die ik maakt bij de veiligheidsnota zijn ook bij dit onderwerp van toepassing, zij het dat het financiële aspect wel wat minder zal spelen.

Slotwoord

Afgelopen week was er voor de wijkraden van de kern Grave een informatiebijeenkomst over IDOP. (Integraal Dorps Ontwikkeling Plan). Die avond werd uitgelegd dat in zo'n gemeenschap eigenlijk alles met alles samenhangt en dat je daarom een plan voor een dorp (in dit geval stad) integraal moet opstellen. Nadrukkelijk werd ook gesteld dat daarbij ook gelet zou moeten worden op de noodzakelijke bezuinigingen. De bewoners van het betrokken dorp(stad) moeten dan ook vanaf het begin bij de opstelling van het plan worden betrokken. Uit mijn hart gegrepen, maar waarom dan niet bij de nu aan de orde zijnde onderwerpen. Hoe integraal is integraal eigenlijk in onze gemeente?

Bezuinigingen deel 2

Bezuinigingen deel 2

Als we de tijd hadden, dus zeg maar een jaar eerder met deze operatie waren begonnen, konden we eerst alle mogelijkheden inventariseren met de consequenties om dan keuzes te maken. Die tijd hebben we niet. De operatie moet op 1 juni zijn afgerond. Dat betekent dat iedere zich aandienende mogelijkheid om inkomsten te verwerven of uitgaven te verminderen zou moeten worden aangegrepen. Vandaar ook mijn voorstel te beginnen met een stop op nieuwe uitgaven. Maar het ziet er niet naar uit dat de raad daar iets voor voelt. Dat betekent dat we nog even doorgaan met meer uitgaven dan verantwoord is en daarmee wordt de opgave lastiger. Het zij zo.

Inkomsten verhogen

Als eerste middel om financiële moeilijkheden te overwinnen heb ik verhogen van inkomsten genoemd. Net als in een gewoon huishouden kan dat op 2 manieren. Je kunt proberen een hoger inkomen te verkrijgen of je kunt bezittingen verkopen. Het voordeel van inkomsten verhogen is dat je er ieder jaar opnieuw van profiteert. Verkoop van eigendommen is eenmalig. Je kunt daardoor schulden aflossen en dan heb je minder last van rente en aflossing. Als je de opbrengst van verkoop niet direct weer uitgeeft verbetert het de positie wel.

De mogelijkheden voor een gemeente om eigen inkomsten te verwerven zijn beperkt. De Onroerende Zaakgoed Belasting is het meest bekend en de hondenbelasting het meest verfoeid. Er zijn wel ander inkomsten zoals riool- en reinigingsrecht, maar die mogen alleen maar worden gebruikt om de kosten van riolering en afvalverwijdering te betalen. Natuurlijk helpt het mee, dus is het belangrijk dat wordt bekeken of de tarieven wel kostendekkend zijn. Waar dat nog niet het geval is zou dat alsnog kunnen gebeuren. Dat moet de gemeenteraad natuurlijk wel willen en misschien ook durven. Belastingen en tarieven verhogen is natuurlijk nooit leuk.

Er zit in deze hele materie iets tegenstrijdigs. Als het financieel goed gaat in het land, dus zowel bij gemeenten als burgers, is de noodzaak voor de gemeenten om de kosten voor de burgers te verhogen niet zo groot, terwijl een eventuele verhoging voor de burgers minder hard aankomt. In tijden van financiële nood is de noodzaak voor de gemeenten de tarieven te verhogen groot en de bereidheid en vaak ook de mogelijkheid voor de burger om een hogere bijdrage te leveren laag.

De moraal - en die geldt zo ik vroeger heb geleerd ook voor een normaal huishouden- is dat in goede tijden moet worden gespaard en tarieven op peil worden gehouden, zodat in tijden van nood de burgers niet te hoeven bijspringen. Wijsheid achteraf.

De laatste jaren heeft de gemeenteraad de financiële zorg flink laten sloffen. Zelfs financiële overzichten kwamen in de raad niet meer aan de orde. Al in 2000 werd aangegeven dat zonder flinke verhoging van de OZB de, toen aanzienlijke, reserves zouden moeten worden aangesproken om het voorzieningenpeil te kunnen handhaven. Dat is niet gebeurd. De gemeenteraad heeft jaar op jaar met veel trots een begroting vastgesteld zonder belastingverhoging. Dat heeft menige greep in de spaarpot gekost. Daarnaast is er met uitgaven nogal slordig omgesprongen.

Een van de voor de hand liggende mogelijkheden om eenmalige inkomsten te verwerven is het verkopen van bouwgrond. Dat levert natuurlijk alleen wat extra op als die grond niet in grondexploitaties is opgenomen. Dan zijn de inkomsten al meegerekend. Nu is dit al een oud gegeven en vorige gemeentebesturen hebben deze mogelijkheid al flink benut. Het was in de goede tijd, dus was de opbrengst van reststrookjes (leverde ook nog een bezuiniging aan groenonderhoud op) aanzienlijk. Ook de verkoop van pachtgronden bracht flink wat op. De mogelijkheden om te verkopen zullen nu minder zijn en bovendien is de bereidheid bij de burgers om grond te kopen waarschijnlijk ook minder dan toen, maar het zal moeten worden onderzocht.

Verder zie ik op dit moment geen mogelijkheden. Zover ik weet heeft de gemeente nergens een Rembrandt hangen. Is er een overzicht van dergelijke bezittingen van de gemeente? Dan kost het niet veel moeite na te gaan of hier iets valt te halen.

Wellicht dat er aan het eind van de rit, als ook het echte snijden is gedaan nog een tweede ronde verkoop van bezittingen mogelijk is. Ik denk aan overbodige machines en als we zo drastisch bezuinigen dat cultuur in Grave niet meer mogelijk is zouden ook het MFC en de andere dorps- en gemeentehuizen nog kunnen worden verkocht. De nog te effectueren opbrengst van Esterade, Katrien en de Westhoek is al uitgegeven!

Als je bedenkt dat 1% OZB-verhoging iets in de orde van € 10.000 opbrengt zal duidelijk zijn dat het wel helpt, maar dat met verhogen van inkomsten het doel niet zal worden bereikt.

Samenvattend: verhogen van inkomsten:

• Alle tarieven maximaal kostendekkend maken;
  
• De OZB in enkele jaren verhogen tot het maximale, (indien wettelijk mogelijk alsnog hier in 2011 mee beginnen)
  
• Inventariseren welke gronden en andere bezittingen kunnen worden verkocht;
  
• Bij bezuinigingen bezien welke bezittingen dan kunnen worden verkocht.
  

Anderen laten meebetalen

Hier zijn 2 varianten te onderscheiden.

De eerste variant berust op het profijtbeginsel. Je laat degene die belang heeft bij een activiteit van de gemeente daaraan meebetalen. Op veel gebieden gebeurt dat al. Ik had wat ik in de paragraaf over inkomsten verhogen schreef over allerlei tarieven net zo goed in deze categorie kunnen indelen. Hier zoek ik vooral naar activiteiten waarvoor over meebetalen geen regels zijn. Ik kom bij het zoeken naar mogelijkheden nog niet veel verder dan bezoekers van het stadhuis te laten betalen voor koffie en andere versnaperingen na raadsvergaderingen bijvoorbeeld. Kruimelwerk, ongastvrij en mogelijk paracommercieel. Maar misschien zijn er creatievelingen die hier wel een mogelijkheid in zien.

De ander variant is subsidiering en sponsoring. Subsidie verwerven is al gebruikelijk, maar kan misschien nog meer opbrengen. Blijkbaar heeft de gemeente hiervoor ook een bureau ingeschakeld. Sponsoring is minder gebruikelijk. Ik weet zo geen voorbeeld, maar als de gemeente het congres over monumenten en archeologie nog eens echt gaat organiseren kan daaraan worden gedacht.

Waar je bij subsidie en sponsoring voor moet oppassen is wat ik het bontjassyndroom noem. Dat vereist een toelichting:

Een echtpaar heeft financiële problemen en spreekt af voorzichtig te zijn met uitgaven en dus te proberen waar mogelijk gebruik te maken van aanbiedingen. Op zekere dag komt de vrouw des huizes thuis met de opmerking dat ze 2.000 gulden heeft bespaard. Man blij, maar vraagt wel hoe ze dat heeft gedaan. Wel, ze kwam langs een zaak waar een bontjas in de etalage stond die van 4.000 gulden was afgeprijsd naar 2.000 gulden. Die had ze gekocht en dus inderdaad 2.000 gulden minder uitgegeven. Vergeten was natuurlijk dat ze toch 2.000 gulden had uitgegeven aan een niet echt noodzakelijke aankoop. (natuurlijk had het ook een man kunnen zijn die de bontjas had gekocht)

Dat er subsidie kan worden gekregen mag dan ook nooit het doorslaggevend argument zijn om een project uit te voeren. Bij de brug voor Escharen werd dat argument wel erg doorslaggevend gepresenteerd.

Het zal duidelijk zijn dat ik van deze aanpak niet veel heil verwacht, maar ook hier is het misschien een inspiratiebron voor financieel creatieve personen.

Anderen het werk laten doen

Een heel bekend, en ook al toegepast, aanpak hiervan is het privatiseren van sportaccommodaties. Zo zijn in de negentiger jaren het zwembad met sporthal aan LACO overgedragen en de complexen van de voetbal- en hockeyverenigingen aan die clubs. Die markt is dus al aardig afgeroomd.

Er nog wel andere mogelijkheden te vinden. Verschillende gemeenten betrekken de burgerij bij het groenonderhoud. Denkbaar is dat een buurtvereniging het klein onderhoud van plantsoenen van de gemeente overneemt. Daar kan dan een financiële bijdrage van de gemeente tegenover staan waarvoor dan weer een buurtfeest kan worden georganiseerd. Een aantal inwoners heeft inmiddels het verwijderen van zwerfvuil al van de gemeente overgenomen. Heel fijn ofschoon geen rommel op straat gooien natuurlijk nog beter zou zijn. Misschien kunnen de winkeliers het water geven aan de zomerse plantenbakken overnemen, tenminste als die niet worden wegbezuinigd.

Hier is met creativiteit nog wel wat te verdienen.

Dan nu het echte zware werk: goedkoper werken en schrappen! Maar dat is voor volgende keer.

Het marmer

 

Eigenlijk was ik nog niet van plan te reageren op de gang van zaken bij de gevelbekleding van het stadhuis. Loslatende, scheurende en ook afbrokkelende platen waren immers na 3 à 5 jaar te verwachten. Het kwam alleen wel snel.

De mededeling op de internet-editie van de Gelderlander geeft een verklaring maar roept toch een paar vragen op.

Allereerst de verklaring.
De kwaliteit van het marmer is het belangrijkste probleem. De lijm zelf is volgens de gegevens op zich sterk. Dat een hele plaat er af zou zijn gevallen wijst op een falende lijmverbinding. Te verwachten was scheurvorming in en afbrokkelen van het het marmer zelf.

Dan de vragen

1. Wat is het voor merkwaardige constructie dat je voor een lekkage gevelplaten moet verwijderen? Wat is het trouwens voor lekkage?
   
2. Waar komen dan de scheuren vandaan? Is dat het werk van een tekenaar?
   

Over de communicatie binnen de woonmaatschappij valt ook wel wat op te merken.

Wat de woonmaatschappij betreft kan Grave weer rustig van de marmeren gevel genieten.

PS.
De papieren Gelderlander geeft wat meer informatie. Het lekt in de parkeerkelder. Hoe zou die monteur hebben geweten dat hij juist die plaat moest verwijderen (dat ging blijkbaar makkelijk) om het lek te kunnen stoppen?
De scheuren worden kennelijk nog wel onderzocht. Hoe zou men tussen die 2 bureaus kiezen? Goedkoopste of leukste advies?

Voor mij is de oorzaak wel duidelijk. Interessanter dan de vraag "hoe is het gekomen" is het antwoord op de vraag "wat doen we eraan?"

Eerste maal “Vernieuwend vergaderen”

In dit nieuwe jaar gaat de gemeenteraad van start met het vernieuwend vergaderen. De bedoeling daarvan is dat er efficiënter wordt vergaderd en dat ook geïnteresseerde burgers het raadswerk beter kunnen volgen en er zelfs een actieve rol in spelen.

Het oude systeem kende een cyclus van om de zes weken een voorbereidende vergadering met een week later de besluitvormende vergadering. Tussendoor konden presentatieavonden worden gehouden. De ruimte tussen de voorbereidende en de besluitvormende vergadering bleek te kort om eventueel nodige aanvullende informatie te verstrekken. Daarom moest in de besluitvormende vergadering heel vaak aanvullende informatie worden gegeven. Van onderling beraad in de fractie en laat staan met de achterban kwam dan niet veel terecht. De fout zat naar mijn mening niet alleen in het systeem, maar ook in de toepassing. Raadsvoorstellen waren vaak onvolledig en kwamen dikwijls te laat voor goed overleg.

Het nieuwe systeem heeft eveneens een cyclus van zes weken maar nu met een informatieavond en een week later op één avond zowel een voorbereidende als een besluitvormende vergadering. Al eerder heb ik dit systeem nog slechter gevonden dan het bestaande. Zowel de tijd voor de voorbereidende als voor de besluitvormende vergadering wordt gehalveerd. Nu hoeft dat voor de voorbereidende vergadering niet zo'n probleem te zijn. Een belangrijk deel van de voorbereiding is immers het verstrekken van informatie en daarvoor is de informatieavond. Mijn grootste bezwaar is dat op één avond zowel een voorbereidende als een besluitvormende vergadering worden gehouden. Alhoewel dat niet in het besluit is terug te vinden is het, naar sommige raadsleden mij vertelden. de bedoeling dat de onderwerpen van de voorbereidende vergadering pas op de agenda van de besluitvormende vergadering in de volgende cyclus komen. Tussen voorbereiding en besluitvorming ligt dus 6 weken en dat is nou weer erg veel. Nu bestaat natuurlijk de mogelijkheid dat, als er in de raad grote overeenstemming bestaat, een onderwerp direct in de besluitvormende vergadering wordt gebracht. Daar is al op gewezen. Hoe dat te rijmen is met een goede en tijdige agendering en toezending van stukken (volgens het reglement van orde moet dat een week zijn) is voor mij geen eens een vraag; het kan gewoon niet. Ook dreigt natuurlijk het gevaar dat, omdat zes weken ruimte wel erg veel is, de hele zaak toch maar op één avond wordt afgewerkt. Dat laatste is weer te ondervangen door eerst de besluitvormende vergadering te houden en pas in het tweede deel van de avond de voorbereidende. Het presidium moet dan een goede neus hebben voor stukken die geen zware voorbereiding nodig hebben. Dat zou uit de informatieavond kunnen blijken, maar dan is een week tussen informatieavond en raadsvergadering weer erg kort. Dat is hij toch al gelet op de termijn van toezenden van stukken. Volgt u het nog?? Dan hebben we het nog niet eens gehad over de kwaliteit van de stukken.

 

Het is wel duidelijk dat ik dit systeem niet zie zitten, maar de raad heeft nu eenmaal zo besloten en dus gaat het zo gebeuren. Vandaar dat ik reuze nieuwsgierig ben naar de agenda voor de eerste cyclus. Allereerst natuurlijk of daar wel een besluitvormende vergadering bij zal zijn? Maar helaas is er op de site van de gemeente nog niets te vinden. Zelfs het vergaderschema is nog niet bekend, terwijl de eerste vergadering al op 1 februari wordt gehouden. Enig uitsluitsel bieden de B&W-besluitenlijsten van 21 en 28 december, alhoewel die de merkwaardige titel dragen van besluitenlijst besluitvormende raadsvergadering 1 februari 2011. Ik ben benieuwd wat toekomstige archiefvorsres hiervan zullen denken.

 

Op 21 december heeft het college een raadsvoorstel voor een voorbereidingsbesluit voor de Raijmakerslaan goedgekeurd om direct op 1 februari in de besluitvormende vergadering te behandelen. Nu lijkt dat inderdaad een besluit dat weinig voorbereiding nodig heeft, maar je weet het maar nooit.

Een tweede voorstel behelst de aanpassing van het delegatiebesluit voor het "Hart van Grave". Ook dit voorstel wil het college direct in de besluitvormende vergadering behandelen. Nu weet ik niet wat de aanpassing behelst, maar het onderwerp zal zeker discussie uitlokken. En dan op één avond in 2 vergaderingen over hetzelfde onderwerp praten?

Op 28 december zijn nog 3 voorstellen goedgekeurd, ook voor de besluitvormende vergadering. Toch zijn het onderwerpen waar best wat over te zeggen valt:

• Kadernota integrale veiligheid 2011-2014;
  
• Stedenbouwkundige randvoorwaarden marechausseekazerne
  
• Handhavingsbeleid 2011-2015 en uitvoeringsprogramma.
  

Ga er maar aan staan!

Ik ben benieuwd naar de stukken en hoe het presidium en de raad dit gaan aanpakken.

 

 

Bestemmingsplan binnenstad; haastwerk of gedegen?

Mevrouw de voorzitter,

Dit verhaal is voor u, de raad en het college naar ik hoop geen nieuws. Er zijn echter ook mensen buiten de directe kring van de raad die deze bijdragen lezen. Noem het maar een schaduwpublieke tribune, zoals ik een schaduwfractie ben. Ter wille van die publieke tribune daarom deze bijdrage. Natuurlijk hoop ik dat u, en met u de hele raad aandacht besteedt aan wat ik hier opschrijf.

Het bestemmingsplan voor de kom van Grave, ofwel de binnenstad, is ruim 30 jaar oud. Volgens de wet moet het iedere 10 jaar worden herzien. Onder voorwaarden, waaraan Grave niet voldeed, kon de periode worden opgerekt tot 20 jaar. Je kunt dus rustig zeggen dat Grave behoorlijk nalatig is. Nu staat op het overschrijden van de termijn geen straf en zijn er zelfs procedures om toch bouwplannen die in strijd zijn met het bestemmingsplan goed te keuren. Maar dat is eigenlijk allemaal lapwerk.

Het gemeentebestuur heeft herziening van dit bestemmingsplan dan ook al lang op de klussenlijst staan. Maar er is nog steeds niets van gekomen. Waarom er niet aan is begonnen is mij eigenlijk een raadsel. Bij de verkoop van het nu verlaten stadhuis aan v.d. Horst heeft de gemeente zich zelfs verplicht het bestemmingsplan tijdig te herzien. Toen was al te voorzien dat dit niet haalbaar zou zijn. Er werd dus gebruik gemaakt van de achterdeur in de wet: er zou een projectprocedure worden gevolgd. Het voordeel voor de gemeente daarbij is dat vd Horst het meeste werk moet doen. De gemeente moet dan wel binnen een vastgestelde periode het bestemmingsplan alsnog herzien ander hoeft vd. Horst de leges niet te betalen. Het gaat daarbij om tonnen. Er is dus een flinke financiële stok achter de deur. Vandaar dat ergens in de informatie rond de begroting 2011 staat dat in het eerste kwartaal van 2011 wordt begonnen met dit bestemmingsplan. In de brief van het college aan de verzekering van Theo Gerrits (je moet je informatie toch ergens vandaan halen) staat zelfs dat een eerste ontwerp al in maart of april 2011 ter inzage wordt gelegd. Dat is dus snel en mogelijk wordt er nu van mijn kant een hoera verwacht. Nee dus. Dit kan niet waar zijn. Als iemand tegen mij om elf uur zegt dat hij weggaat omdat hij om twaalf uur in Maastricht moet zijn, zeg ik ook niet goede reis, maar iets dat ik beter hier niet kan opschrijven.

Waarom kan dat niet? Nou "kan niet" is misschien wat veel gezegd. Net zo goed als je met 180/uur over de A73 Maastricht misschien wel in een uur haalt kan een "eerste" ontwerp wel in maart/april ter inzage worden gelegd, maar vraag dan niet naar de kwaliteit.

"Ter inzage leggen" is niet zomaar een kladje laten zien; het is de start van de formele procedure. Het moet dan ook het ontwerp zijn waarvan het college overtuigd is dat het goed is en dat alle nodige en beschikbare informatie erin is verwerkt, zodat het zowel de raad als de bezwarenprocedures zal overleven. Alvorens er met goed fatsoen iets ter inzage kan worden gelegd moet er dus een hoop gebeuren en is er veel overleg nodig met betrokkenen. Dat kan nooit voor maart/april zijn afgerond. Eigenlijk gelooft het college er zelf ook niet in. Bij de begroting werd gesproken over "beginnen met het bestemmingsplan" en in de brief aan de verzekering is sprake van een "eerste ontwerp". Het college verwacht kennelijk zelf ook al dat het ter inzage te leggen ontwerp het niet zal halen en door een tweede moet worden vervangen. Dat betekent tijdverlies en overbodige kosten, dus een linkje met de bezuinigingsoperatie.

 

Hoe moet het volgens mij dan wel?

Allereerst zal moeten worden geïnventariseerd welke afwijkingen

• Via een procedure (bijv. art. 19.1) tot stand zijn gekomen. In ieder geval zijn dat het Erskine-complex aan de Infirmerie, het Noorderblok en het Kazerneplein en mogelijks een reeks kleinere wijzigingen
  
• Wel met instemming van het college tot stand zijn gekomen, maar niet volgens een juiste procedure of waarvan de proceduregegevens niet meer zijn terug te vinden. Mogelijk dat de woongalerie met stadstuin in deze categorie valt.
  
• Tot stand zijn gekomen zonder dat er een vergunning voor is verleend, maar die wel kunnen worden gelegaliseerd;
  
• Tot stand zijn gekomen zonder vergunning en die niet kunnen worden gelegaliseerd. In die gevallen zal dan een handhavingtraject moeten worden gestart.
  

 

Vervolgens moet worden nagegaan welke door de raad inmiddels vastgestelde beleidsnotities of structuurvisies op het bestemmingsplan van invloed zijn. Ook de zaken die nog in de pijplijn zitten horen daarbij. Ik heb die inventarisatie niet, maar weet wel een paar voorbeelden:

• De structuurvisie van Herengracht uit 1990 (?)
  
• De visie van Erskine op de binnenstad van 1993;
  
• Het beeldkwaliteitplan dat begin 2009 ter visie lag, maar waarover na een hoorzitting niets meer is vernomen;
  
• Het verkeerscirculatieplan;
  
• De visie op de inrichting van de openbare ruimte;
  
• De onlangs vastgestelde parkeernota;
  
• Overzicht rijks- en gemeentemonumenten en beeldbepalende panden.
  

 

De gemeenteraad zal moeten vaststellen of deze visies, of welke status ze ook mogen hebben, al dan niet gewijzigd, in het nieuwe bestemmingsplan moeten worden opgenomen.

 

De volgende stap is nagaan of er wijzigingen in visies en bestemmingen moeten komen. Het vorige plan ging uit van het winkelcarré en de Horeca in de Maasstraat. Is dat nog zo? Is er reden om het basisstreven: bevorderen economie en toerisme, in het bestemmingsplan te verwerken. Er zijn in ieder geval drie zaken waarover de raad een uitspraak moet doen.

• Er ligt het verzoek van Jan des Bouvrie de bestemming van het Arsenaal te veranderen. Het college heeft zich daartoe bereid verklaard en is met de raad in overleg over wat wel en niet kan;
  
• Er ligt een verzoek van de scheepswerf het bestemmingsplan zo aan te passen dat beter aan de milieueisen kan worden voldaan. Het college heeft inmiddels besloten daar niet aan mee te werken. De raad zal daar echter over moeten beslissen.
  
• Volgens de nog steeds aangehouden planning wordt het huidige Maaszicht eind 2012 verlaten. Dan zal het gebied een andere bestemming moeten krijgen. Ook hier zal de raad een uitspraak moeten doen over wat wel en niet kan. Uit antwoorden op vragen uit de raad blijkt echter dat het college in dit geval alles overlaat aan de eigenaar en dat is Mooiland/Maasland.
  

Opvallend is dat het college in deze drie gevallen, die met elkaar gemeen hebben dat de ontwikkelingen gevolgen hebben voor het bestemmingsplan, steeds een andere aanpak kiest.

Zeker voor wat betreft het gebied Prinsenstal (oude Maaszicht) vind ik de opstelling van het college –en de acceptatie daarvan door de raad- merkwaardig. Het principe van het gemeentebestuur is dat niet zelf wordt ontwikkeld, maar dat de gemeente wel de regie in handen wil houden. Voor zover ik weet geeft een regisseur zijn of haar aanwijzingen altijd van te voren.

 

Het ligt voor de hand dat wijkraad, ondernemersorganisaties, historische verenigingen, direct betrokkenen en wellicht nog anderen over het bovenstaande een mening zullen hebben die zij graag in het bestemmingsplan zien verwerkt. Het college heeft al diverse malen uitgesproken dat het daarover liever van te voren overleg pleegt dan via een zienswijze en/of bezwarenprocedure. Er zal dan ook heel wat overleg moeten worden gepleegd, zeker omdat uit de bevolking wel eens tegengestelde meningen naar voren kunnen komen.

 

Alles bij elkaar moet er dus nog al wat gebeuren alvorens een ontwerp bestemmingsplan met kans van slagen ter inzage kan worden gelegd.

 

Nu kan het gemeentebestuur zeggen dat er eigenlijk best met het oude bestemmingsplan kan worden geleefd en dat je kunt volstaan het opnieuw vast te stellen met hoogstens wat aanpassingen aan de nieuwe wetgeving. Waar nodig volg je te zijner tijd een projectprocedure en geregeld is de zaak. Maar de bedoeling van een bestemmingsplan is nou juist om tot een samenhangende visie te komen.

 

Het college heeft aangekondigd dat er in het eerste kwartaal van 2011 met dit bestemmingsplan wordt begonnen. Ik hoop dat de inventarisatiewerkzaamheden inmiddels zijn uitgevoerd. Het begin zou dan een plan van aanpak met planning kunnen zijn. Iedere betrokkene weet dan of en zo ja wanneer de inbreng kan worden geleverd.

 

 

Bezuinigingen; deel 1 start

 

Het wordt nu ernst. Er moet en er gaat worden bezuinigd in Grave. Dat zullen we allemaal merken. Gelukkig mogen we meedenken. Aan de Graafse bevolking is gevraagd ideeën aan te dragen. Op de website staan daarvoor 2 soorten invulformulieren. Dit systeem van "roept u maar" om ideeën los te maken wordt vaak toegepast als begin van een veranderproces. Het werkt echter het best als gezelschapspel. Het ene, misschien onzinnige, idee inspireert een ander tot een ander dat wellicht beter uitvoerbaar is. En zo komt er langzamerhand iets dat als begin van een proces kan dienen. Bij de aanpak uitsluitend via internet ontbreekt gezelschap als inspiratiebron.

Ik loop daarom al een aantal dagen rond met de vraag hoe ik aan dit spel wil meedoen. De vraag of ik wil meedoen is niet aan de orde.

Nadenken werkt bij mij het best tijdens de afwas. In deze tijd van feestdagen was er voldoende gelegenheid hierover te peinzen.

Het hier direct uit voortvloeiende idee om alle afwasmachines uit het stadhuis te verwijderen en beleidsambtenaren tijdens het nadenken te laten afwassen heb ik zelf, als zijnde onzinnig, verworpen. Het is een voorbeeld van omdraaien van oorzaak en gevolg of doel en middel. Daarvoor moet je goed oppassen

Nu is dit niet de eerste bezuinigingsoperatie die ik meemaak. Zowel bij waterschap als gemeente zijn deze processen regelmatig voorgekomen. Helaas is onze samenleving meer gericht op geld uitgeven dan op besparen. Vandaar ook de financiële crisis.

Hieronder het resultaat van dat afwassen. Ik produceer die in afleveringen. Want ook bij mij komt alles niet in eens. Daarvoor is een reeks afwassen nodig.

Om ideeën te ontwikkelen is een inspiratiebron nodig. De gemeenteraad heeft een startnotitie gekregen. Al eerder heb ik vergeefs gevraagd die notitie openbaar te maken. Dan weten we beter waar het over gaat, waar het probleem zit en de mogelijkheden. Dat kan het denken een beetje richting geven.

"Dweilen met de kraan open" is een bekend gezegde. Als je water op de vloer ontdekt moet je dus niet beginnen met dweilen, maar met het lek zoeken. Als dat niet direct lukt is het verstandig de hoofdkraan dicht te draaien. vervolgens te dweilen.

Het eerste idee is dus: bevries zoveel mogelijk alle uitgaven. Dat is een ook in andere sectoren gebruikelijk begin. Als in een winkel ergens een verkeerd potje tomatenpuree staat wordt begonnen met alle potjes uit de schappen te halen. Daarna wordt het verkeerde potje gezocht en kan de rest weer in de handel. In de praktijk van Grave betekent het in ieder geval: voorlopig geen brug in Escharen en geen restauratie van de Kat enzovoorts, enzovoorts. Wees in de uitgavenstop behoorlijk radicaal. Een bijkomend effect is dat het een sfeer creëert die het vinden van kostenbesparingen makkelijker maakt. Wellicht komt hier ook ambtenarenwerktijd vrij. Die kan dan mooi worden ingezet bij de bezuinigingsoperatie. Denk niet dat je dit er even bij kunt doen om in de kadernota 2012 al resultaat te kunnen opnemen.

Bezuinigingsmaatregelen kun je indelen in een aantal categorieën.

1. Inkomsten verwerven;
   
2. Een ander laten meebetalen;
   
3. Dezelfde kwaliteit leveren tegen minder kosten, ook wel efficiency verbeteren genoemd;
   
4. Genoegen nemen met een mindere kwaliteit;
   
5. Het werk door anderen laten doen, die dat goedkoper kunnen en willen (privatiseren);
   
6. Uiteindelijk: de voorziening radicaal schrappen.
   

In volgende afleveringen ga ik dieper op deze categorieën in. Nu nog 2 opmerkingen over het vervolg van het proces.

• Burgers zullen worden geconfronteerd met de gevolgen van de operatie. Zij zullen meer moeten gaan betalen; moeten dingen zelf gaan doen of dingen maar helemaal vergeten. Dat is een niet bepaald aantrekkelijk vooruitzicht voor de kiezers. De raadsleden die daartoe moeten besluiten zullen toch te zijner tijd willen worden herkozen. Er moet dus iets worden uitgelegd. Communicatie dus. Een suggestie:
  

Open op de website een eigen pagina voor dit proces. Zet daarop alle stukken, te beginnen met de startnotitie voor de raad. Geef die pagina de vorm van een blog, zodat er op kan worden gereageerd.

Geef de hele operatie ook een pakkende naam. Dat bij mij dan de naam "operatie afwas" opborrelt ligt voor de hand. Die naam slaat nergens op, maar dat hoeft ook niet.

Het doel moet zijn dat we bezuinigen uiteindelijk nog leuk gaan vinden ook. Uitdagend is het al.

• Naar mijn mening vraagt een proces als dit om een meer dictatoriale aanpak. Je ziet dat meer bij saneringen in organisaties. Er wordt een interim aangesteld die het proces leidt. Hij of zij krijgt uiteindelijk de schuld van alle er uit voortvloeiende ellende en wordt dan ook weggestuurd, waarschijnlijk met dank voor de bewezen diensten. De organisatie gaat opgelucht in de nieuwe situatie aan de slag en de interim op weg naar zijn of haar volgende klus. Ik weet niet wat de plannen van de waarnemend burgemeester zijn, maar een waarnemend burgemeester de leiding te geven van deze operatie ligt natuurlijk voor de hand.
  

Wordt spoedig vervolgd.