Deze week is de
vraag weer aan de orde of de vijf gemeenten in het Land van Cuijk beter één
gemeente kunnen worden of twee of toch vijf, maar met één ambtelijk apparaat en
wellicht zijn er nog meer varianten. Kortom chaos alom.
Laat ik me er ook
maar eens mee gaan bemoeien. Natuurlijk hoop ik met het ei van Columbus te
komen, maar ik vrees dat ik vooral ga bijdragen aan de verwarring.
In zijn blog
dekleinestad.dg.nl gaat Frank Houtappels wat dieper in op de artikelen van de
Gelderlander. Met name haalt hij de suggestie van Jacques Leurs aan om de
raadsleden van het Land van Cuijk op te sluiten in het Palazzo. Ze mogen er pas
uit als er is besloten tot één gemeente in het Land van Cuijk. Jacques noemde
dat een Big Brother-constructie. Frank vergeleek het met het conclaaf, waarin
de kardinalen een nieuwe paus kiezen. Dat gaat niet werken.
Allereerst is de aanpak
al zot. Als je toch al weet dat er één gemeente uit moet komen; waarom zou je
dan de raadsleden nog opsluiten. En dat nog los van de vraag of je al niet
eerst een hele discussie krijgt over de plaats van het Big Brother-conclaaf.
Palazzo in Grave of schouwburg in Cuijk of de Weijer in Boxmeer of misschien op
neutraal terrein?
Jacques wil het
publiek en de pers erbij. Dan wordt het een show en krijg je wat Frank
Houtappels in “de kleine stad” ook opmerkt: de deelnemers gaan rekening houden
met het publiek en gaan zeggen wat zij vermoeden dat politiek gezien populair
is. Theo Reijnen vindt één gemeente een brug te ver. Ik leg die uitspraak uit
als: ook ik vind dat het LvC eigenlijk één gemeente moet zijn maar durf het nog
niet te zeggen. Matt Cruijsen zoekt een tussenweg: één ambtelijk apparaat maar
de gemeenteraden blijven. Al eerder heb ik dit een ongelukkige constructie
genoemd. Zijn argument is dat daardoor het “bestuur dicht bij de inwoners”
blijft. Geografisch klopt dat, maar ook de Graafse gemeenteraad staat
inhoudelijk mijlenver van de inwoners van Grave verwijderd.
Baron van Münchhausen
is de enige die zichzelf uit een moeras omhoog kon trekken (aan zijn haren). Dat
lukt gemeentebesturen nooit. Het is daarom goed dat de gedeputeerde een poging
waagde het Land van Cuijk uit het bestuurlijk moeras halen door de
gemeenteraden eens flink aan de haren te trekken. Hij zei simpelweg dat er snel
één gemeente in het land van Cuijk moet komen. Als je aan je haren uit het
moeras wordt getrokken doet het pijn maar de situatie is wel gered.
Niet zeuren; geen conclaaf; geen Big Brother; geen discussie, maar al
dan niet met tegenzin de feiten accepteren. Binnen het huidige staatsbestel is
samenvoegen van de gemeenten in het Land van Cuijk de enige oplossing. Diep in
ons hart weten we dat allemaal.
Helaas zijn daarmee de problemen niet opgelost. Ik vind
namelijk dat het huidige staatsbestel niet meer van deze tijd is.
Waarschijnlijk is er een boek voor nodig om dat van alle kanten te belichten en
er uit te komen hoe het wel moet. Daarom nu maar een paar opmerkingen.
Ons staatsbestel is sterk geografisch georganiseerd. We
hebben in Nederland gemeenten, provincies en het rijk en naast de gemeenten de
waterschappen. Als een afzonderlijke gemeente het niet aan kan worden gemeenten
samengevoegd. De discussie om provincies samen te voegen woedt ook al en zelfs
Nederland is te klein om alles op eigen houtje aan te kunnen. Maar is fusie met
de buren de enige oplossing? Met de huidige technieken is dat ook helemaal niet
nodig. Een bestuur hoeft niet eens meer in één kamer te zitten om te
vergaderen. Momenteel wordt gesproken over opheffen van waterschappen. Ik zou
veel liever op dat idee van functioneel bestuur door willen borduren. Die
gedachte vind je trouwens toch al terug in de wijze waarop ambtelijke apparaten
tegenwoordig zijn georganiseerd.
Een tweede aspect heeft te maken met de zogenaamde
gemeentelijke autonomie. Een gemeente moet uiteindelijk beslissen over alles
wat er binnen zijn grenzen gebeurt. In het verleden was dat niet zo’n probleem,
maar nu de actieradius van alles en iedereen aanzienlijk is vergroot levert dat
problemen op. Het duidelijkst wordt dat bij grote infrastructurele projecten
als wegen en spoorwegen. Uiteindelijk moeten gemeenten die allemaal in hun
bestemmingsplannen verwerken. Dat leidt tot talrijke parallelle procedures,
veel onrust en uiteindelijk tijdverlies en kostenverhoging vanwege het over de
streep trekken van gemeentebesturen. Zo af en toe wordt dit systeem ons zelf te
gek en dan komt er een noodwet die al dat gedoe opzij zet. Laten we het dan
structureel aanpakken. Binnen een functionele organisatiestructuur kan dat ook
eenvoudiger.
En dan mogen we niet vergeten dat we ook nog een
democratie zijn. Naar mijn idee houdt een democratie meer in dan het houden van
verkiezingen. Laat ik het kort houden: een goed werkende democratie is
afhankelijk van de betrokkenheid van de burgers. De burgers moeten deel zijn
van de samenleving; er lid van zijn. Tegenwoordig zijn de burgers meer klant
dan lid. Je ziet dat ook in verenigingen. Klanten nemen diensten en spullen af;
leden besturen en organiseren. Daar zul je in de opzet van het systeem rekening
mee moeten houden.
Hier dieper op in gaan valt buiten de opzet van deze blog
die vooral is bestemd om commentaar te leveren op de wijze waarop Grave wordt
bestuurd. Bovendien moet deze materie op een heel ander manier worden
aangepakt. Vooralsnog nog maar even volstaan met de conclusie van hiervoor
herhalen want dat is de huidige realiteit.
Niet zeuren; geen conclaaf; geen Big Brother; geen discussie, maar al
dan niet met tegenzin de feiten accepteren. Binnen het huidige staatsbestel is
samenvoegen van de gemeenten in het Land van Cuijk de enige oplossing. Diep in
ons hart weten we dat allemaal.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten