Bezuinigingen; deel 1 start

 

Het wordt nu ernst. Er moet en er gaat worden bezuinigd in Grave. Dat zullen we allemaal merken. Gelukkig mogen we meedenken. Aan de Graafse bevolking is gevraagd ideeën aan te dragen. Op de website staan daarvoor 2 soorten invulformulieren. Dit systeem van "roept u maar" om ideeën los te maken wordt vaak toegepast als begin van een veranderproces. Het werkt echter het best als gezelschapspel. Het ene, misschien onzinnige, idee inspireert een ander tot een ander dat wellicht beter uitvoerbaar is. En zo komt er langzamerhand iets dat als begin van een proces kan dienen. Bij de aanpak uitsluitend via internet ontbreekt gezelschap als inspiratiebron.

Ik loop daarom al een aantal dagen rond met de vraag hoe ik aan dit spel wil meedoen. De vraag of ik wil meedoen is niet aan de orde.

Nadenken werkt bij mij het best tijdens de afwas. In deze tijd van feestdagen was er voldoende gelegenheid hierover te peinzen.

Het hier direct uit voortvloeiende idee om alle afwasmachines uit het stadhuis te verwijderen en beleidsambtenaren tijdens het nadenken te laten afwassen heb ik zelf, als zijnde onzinnig, verworpen. Het is een voorbeeld van omdraaien van oorzaak en gevolg of doel en middel. Daarvoor moet je goed oppassen

Nu is dit niet de eerste bezuinigingsoperatie die ik meemaak. Zowel bij waterschap als gemeente zijn deze processen regelmatig voorgekomen. Helaas is onze samenleving meer gericht op geld uitgeven dan op besparen. Vandaar ook de financiële crisis.

Hieronder het resultaat van dat afwassen. Ik produceer die in afleveringen. Want ook bij mij komt alles niet in eens. Daarvoor is een reeks afwassen nodig.

Om ideeën te ontwikkelen is een inspiratiebron nodig. De gemeenteraad heeft een startnotitie gekregen. Al eerder heb ik vergeefs gevraagd die notitie openbaar te maken. Dan weten we beter waar het over gaat, waar het probleem zit en de mogelijkheden. Dat kan het denken een beetje richting geven.

"Dweilen met de kraan open" is een bekend gezegde. Als je water op de vloer ontdekt moet je dus niet beginnen met dweilen, maar met het lek zoeken. Als dat niet direct lukt is het verstandig de hoofdkraan dicht te draaien. vervolgens te dweilen.

Het eerste idee is dus: bevries zoveel mogelijk alle uitgaven. Dat is een ook in andere sectoren gebruikelijk begin. Als in een winkel ergens een verkeerd potje tomatenpuree staat wordt begonnen met alle potjes uit de schappen te halen. Daarna wordt het verkeerde potje gezocht en kan de rest weer in de handel. In de praktijk van Grave betekent het in ieder geval: voorlopig geen brug in Escharen en geen restauratie van de Kat enzovoorts, enzovoorts. Wees in de uitgavenstop behoorlijk radicaal. Een bijkomend effect is dat het een sfeer creëert die het vinden van kostenbesparingen makkelijker maakt. Wellicht komt hier ook ambtenarenwerktijd vrij. Die kan dan mooi worden ingezet bij de bezuinigingsoperatie. Denk niet dat je dit er even bij kunt doen om in de kadernota 2012 al resultaat te kunnen opnemen.

Bezuinigingsmaatregelen kun je indelen in een aantal categorieën.

1. Inkomsten verwerven;
   
2. Een ander laten meebetalen;
   
3. Dezelfde kwaliteit leveren tegen minder kosten, ook wel efficiency verbeteren genoemd;
   
4. Genoegen nemen met een mindere kwaliteit;
   
5. Het werk door anderen laten doen, die dat goedkoper kunnen en willen (privatiseren);
   
6. Uiteindelijk: de voorziening radicaal schrappen.
   

In volgende afleveringen ga ik dieper op deze categorieën in. Nu nog 2 opmerkingen over het vervolg van het proces.

• Burgers zullen worden geconfronteerd met de gevolgen van de operatie. Zij zullen meer moeten gaan betalen; moeten dingen zelf gaan doen of dingen maar helemaal vergeten. Dat is een niet bepaald aantrekkelijk vooruitzicht voor de kiezers. De raadsleden die daartoe moeten besluiten zullen toch te zijner tijd willen worden herkozen. Er moet dus iets worden uitgelegd. Communicatie dus. Een suggestie:
  

Open op de website een eigen pagina voor dit proces. Zet daarop alle stukken, te beginnen met de startnotitie voor de raad. Geef die pagina de vorm van een blog, zodat er op kan worden gereageerd.

Geef de hele operatie ook een pakkende naam. Dat bij mij dan de naam "operatie afwas" opborrelt ligt voor de hand. Die naam slaat nergens op, maar dat hoeft ook niet.

Het doel moet zijn dat we bezuinigen uiteindelijk nog leuk gaan vinden ook. Uitdagend is het al.

• Naar mijn mening vraagt een proces als dit om een meer dictatoriale aanpak. Je ziet dat meer bij saneringen in organisaties. Er wordt een interim aangesteld die het proces leidt. Hij of zij krijgt uiteindelijk de schuld van alle er uit voortvloeiende ellende en wordt dan ook weggestuurd, waarschijnlijk met dank voor de bewezen diensten. De organisatie gaat opgelucht in de nieuwe situatie aan de slag en de interim op weg naar zijn of haar volgende klus. Ik weet niet wat de plannen van de waarnemend burgemeester zijn, maar een waarnemend burgemeester de leiding te geven van deze operatie ligt natuurlijk voor de hand.
  

Wordt spoedig vervolgd.