Grave in afwachting.

Zo mag je deze periode na de verkiezingen wel noemen. Nu na ruim anderhalve maand is er nog steeds geen raadprogramma en zijn er geen voor deze periode benoemde wethouders. De zittende wethouders moeten daarom nog aan het werk blijven ofschoon zij al te horen hebben gekregen dat zij plaats zullen maken voor wethouders van buiten. Die mededeling is wel naar buiten gekomen, maar daar is het bij gebleven.
Tot nu toe heb ik die afwachtende situatie gerespecteerd en me koest gehouden. Een broedende kip moet je niet storen. Maar daar komt nu een eind aan. Waarom?

Afgelopen dinsdag vroeg VPGrave om informatie over de gang van zaken en de betekenis van de mededeling dat het zittende demissionaire college geen controversiële zaken zou behandelen. Zoals dat in het bestuurlijk jargon gaat vroeg VPGrave om een interpellatiedebat. De raad moet dan besluiten of dat debat gehouden mag worden. Nu is het een goed gebruik dat zo’n debat wordt toegestaan tenzij het om echt idiote zaken gaat. Nu is de vraag om informatie niet zo gek, zeker niet omdat de raad zelf het college herhaaldelijk wijst op zijn actieve informatieplicht. In de advertentie (daarover straks meer) voor nieuwe wethouders worden de kandidaten hier ook nog eens nadrukkelijk op gewezen. De drie partijen, die nu stellen dat zij de coalitie vormen, kijken hier toch anders tegen aan. Zij hadden geen behoefte aan het geven van informatie , dus deden zij dat niet. Dat de andere partijen wel graag die informatie zouden krijgen deed er niet toe.

Wat gevraagd en ongevraagd informatie verstrekken? Dit is geen eens tweedracht zaaien, maar een stevige tweedrachtboom poten. Een leuk begin voor een periode die toch al moeilijk zat zal zijn en waarvoor samenwerking binnen de hele raad van groot belang is. Ook leuk voor de toekomstige wethouders. Die hebben toch ook liever een beetje veel goodwill bij de hele raad. En de burgemeester maar wijzen op de noodzaak te zorgen voor voldoende draagvlak. Ik weet niet of kandidaat-wethouders kennis hebben kunnen nemen van deze gang van zaken. Voor mij zou het in ieder geval reden zijn om er niet aan te beginnen.

Zelf ben ik lid van het CDA en deed dan ook nog steeds mee aan het fractieberaad. Maar deze gang van zaken vind ik zo schandalig dat ik mij nu volledig van de fractie distantieer.

Na het stoom afblazen is het tijd voor inhoudelijk commentaar. Veel ervan heb ik al in eerdere blogs gebruikt.

Basis voor de samenwerking na de verkiezingen
De programma’s van de zes aan de verkiezingen deelnemende partijen kwamen -met een uitschieter over het AZC in het VVD-programma- zo sterk met elkaar overeen dat daar makkelijk een breed gedragen raadprogramma uit zou kunnen worden gemaakt. Gezien de sterke overeenkomst zou dit programma binnen 1 à 2 weken op hoofdlijnen kunnen zijn opgesteld en in de kadernota 2010-2013 worden uitgewerkt.

Wethouders zouden op basis van het hoofdlijnenprogramma kunnen worden gezocht, zowel binnen en buiten de raad. Het was natuurlijk bekend dat beide zittende wethouders er best nog een periode zouden willen aanknopen, maar zij waren geen inzet van de verkiezing. Dat veranderde tijdens de bijeenkomst in Escharen. Het CDA maakte toen openbaar dat Harry Opsteegh de wethouderskandidaat was. Dat kan niet anders betekenen dat als het CDA een wethouder levert dit Harry zou zijn.

Tijdens het sociëteitdebat op zondag gaven alle partijen te kennen dat zij open stonden voor samenwerking met allen. Eensgezindheid en vertrouwen winnen bij de bevolking was de rood-groen-blauwe draad die door de discussie liep.

Ook de verkiezingsuitslag wees in die richting. Een zetelverdeling van 3-3-3-3-2-1 is toch een prima basis om er met z’n allen de schouders onder te zetten.

Na de verkiezingen
Het begin na de verkiezing was nog veel belovend. Alle partijen werden uitgenodigd voor een gezamenlijke startbijeenkomst. Maar die kon pas worden gepland direct na het afscheid nemen van de vertrekkende raadsleden en toen had iedereen meer zin in een drankje. Dat het zoveel moeite kostte een tijdstip te vinden was ook al een veeg teken. De bijeenkomst ging niet door en werd omgezet in gesprekken van Jacques van Geest, als lijsttrekker van de partij die de meeste stemmen had gekregen, met de afzonderlijke andere lijsttrekkers. De conclusie van die gesprekken kwam overeen wat intussen al door Grave gonsde: het huidige samenwerkingsverband van CDA, LPG en VVD (in alfabetische volgorde) wilde doorgaan op basis van overeenkomst in programma’s.

Het VVD-standpunt over het AZC was kennelijk geen breekpunt. Waarom de andere partijen (voorlopig ?) niet mee zouden mogen doen werd niet bekend. Ook is nog duister of voor de VVD een nieuwe overeenkomst met het COA bespreekbaar is of dat al is gekozen voor beëindigen van de relatie.

Het eerst dat naar buiten kwam was dat er een open sollicitatieprocedure voor wethouders zou komen. Dat was positief. Maar de aanvulling dat de wethouders van buiten moesten komen en dus dat eigen kandidaten niet mee zouden mogen solliciteren was op zijn minst merkwaardig en zeker van CDA-zijde. Er werd geen motivering gegeven en daardoor werd de indruk gewekt dat minstens één van de zittende wethouders voor ander partijen in de coalitie niet meer aanvaardbaar was. Het uitsluiten van wethouders uit eigen kring was dus een Salomonsoordeel; dan maar geen van drieën. Voor het CDA, dat voor de verkiezingen Harry Opsteegh naar voren had geschoven een duidelijke nederlaag. In CDA-kringen werd dit niet op prijs gesteld omdat er zo te zien helemaal niets tegenover staat.

Raadprogramma en sollicitatieprocedure
Je zou verwachten dat er nu snel gewerkt zou worden aan een raadprogramma. Ik schrijf bewust “raadprogramma” en niet “coalitieprogramma” omdat de gehele raad dit programma moet uitvoeren. Afgelopen raadvergadering werd echter wel duidelijk dat de coalitie –beleefdheidshalve gebruik ik deze term- maling heeft aan de andere partijen. Voor informatie werd verwezen naar “de website”. Ik heb vergeefs gezocht op de gemeentelijke site. De site van Jacques Leurs, meestal de beste bron van informatie, had deze keer begrijpelijker wijze niets te melden. Dus toen maar naar de sites van de coalitiepartijen. LPG had niets over dit onderwerp, maar wel nog de fractiesamenstelling van voor de verkiezingen.

Op de sites van VVD en CDA staat alleen de tekst van de advertentie, maar of die advertentie is geplaatst weet ik niet. Een google-tocht leverde niets op. De advertentie was in de gebruikelijke stijl: Grave is het paradijs en we vragen Onze Lieve Heer om te solliciteren. Leuk is dat in de “advertentie” staat dat de kandidaten het coalitieprogramma moeten onderschrijven en dat hun sollicitatie op 25 april binnen moet zijn. Zou er dan al een geheim coalitieprogramma zijn.
Over wijze van selectie van de kandidaten is helemaal niets bekend.

Huidige stand van zaken
Één en al mist. Dan maar zelf wat zaken doornemen:

Aantal wethouders, parttime of fulltime
Volgens de wet moet Grave in ieder geval 2 wethouders hebben en het mogen er drie zijn. Tegenwoordig is er ook voor Grave de keus tussen parttime en fulltime. De advertentie geeft geen uitsluitsel in de bedoelingen van de coalitie in dit opzicht. Uit het aantal komma’s leid ik af dat er wordt gedacht aan 3 wethouders: RO, Financiën/Economie en Samenlevingszaken. Ik vermoed dat RO ook wel verkeer, milieu en projecten zal omvatten. Zo zijn er nog wel meer portefeuilles die een onderdak moeten hebben. Leny van Lieshout heeft er al iets over geschreven. Over parttime of fulltime vermeldt de advertentie niets, maar misschien heeft de coalitie daar wel al ideeën over. Ik hoop het. Naar mijn mening moet het in Grave met 2 fulltime wethouders te doen zijn ofwel met 3 parttimers; 3 voor de prijs van 2.

Rol burgemeester
De burgemeester is van de raad “slechts” voorzitter en heeft daar onder andere de taak er voor te zorgen dat de niet-coalitie partijen niet door de wel-coalitie partijen aan de kant worden geschoven. Zo had zij afgelopen dinsdag best aan de coalitie in oprichting kunnen vragen waarom men –al was het maar uit beleefdheid- niet op het verzoek van de VPGrave wilde ingaan. Geen behoefte is niet voldoende. Iedereen doet wel dingen waar hij of zij zelf geen behoefte aan heeft, maar wel een ander mee helpt of een plezier doet.

Een burgemeester is naast voorzitter ook volwaardig lid van het college en kan dus daarin ook portefeuilles beheren. Eigenlijk ligt dit nu meer voor de hand dan in Leny’s en mijn tijd. In het huidige duale stelsel zijn wethouders geen lid meer van de raad. De burgemeester verkeert wat dat betreft dus in dezelfde situatie als de wethouders. Er zijn wel complicaties. De burgemeester wordt geacht boven de partijen te staan. Volgens de advertentie moet zij wel het coalitieprogramma onderschrijven. Tenzij het om een programma gaat dat door de hele raad wordt onderschreven zou zij dus partij moeten kiezen. In de huidige situatie in Grave lijkt het mij dan ook niet zo verstandig als zij politiek geladen portefeuilles als financiën zou gaan beheren. Is er voor haar dan geen andere rol weggelegd dan hetgeen wettelijk is voorgeschreven? Ik weet niet hoeveel tijd zij nog voor andere zaken over heeft, maar zaken als Personeel en Organisatie, bestuurlijke vernieuwing, communicatie en coördinatie van de diverse andere portefeuilles lijken mij uitstekend geschikt. Als dan de eerste bestuurlijke vernieuwing wordt dat wethouders niet meer aan de besluitvormende vergadering deelnemen komt zij als neutrale voorzitter van de raad ook niet in conflict met haar rol als portefeuillehouder. Bij nader inzien moet dat de tweede vernieuwing zijn. Noodzakelijk is daarvoor dat eerst de voorbereiding zo wordt georganiseerd dat de wethouders bij het besluit niet meer nodig zijn.

De burgemeester is volwaardig lid van het college en voorzitter ervan. Dan zou je verwachten dat zij bij de collegevorming is betrokken. Ik heb de indruk dat het niet het geval is. Op zijn minst zou ze als lid van het toekomstige college toch aan de selectie moeten meedoen. Naast dom zou het ook onbeleefd zijn als zij net zo weinig bij de zaak is betrokken als de rest van Grave. Over dit punt zou de coalitie i.o. zeker duidelijkheid moeten verschaffen.

Rol griffier
Sinds de invoering van het duale stelsel in 2002 bestaat de functie van griffier. De taak van deze functionaris is de raad te ondersteunen. Zeker bij het opstellen van een raadprogramma en het selecteren van wethouders zou die steun bijzonder welkom kunnen zijn. Maar ook hier betwijfel ik of hij zelfs maar op de hoogte wordt gehouden. Alleen al met het oog op de toekomstige sfeer in het college en raad is het nuttig als zowel de griffier en de gemeentesecretaris op zijn minst regelmatig worden geïnformeerd.

Controversieel ?
Op een gegeven moment verscheen het bericht dat het college geen controversiële zaken meer zou aanpakken. Genoemd werd het onderzoek naar de brede scholen. Nu is mij nooit gebleken dat er in de raad tegenstrijdige ideeën over leven. Ja natuurlijk als het gaat om alternatieve locaties zullen er discussies losbarsten. De voorbereiding kan en moet dus gewoon doorgaan.

Het is ook al door anderen opgemerkt. Het huidige college is aftredend. Bij ontbreken van een nieuw raadprogramma is er geen missie dus zijn ze demissionair. Maar de raad is volledig operationeel en kan dus, als ze dat zouden willen, via de griffier opdrachten geven aan het ambtelijk apparaat. De burgemeester haalde de angel uit de discussie dat het college zich niet meer met dingen zou bezighouden met zaken met een lagere prioriteit. Laat ik nu denken dat het college altijd bezig is met zaken die een hogere prioriteit dan zaken die niet in het college aan de orde zijn.

Slot
Dit spookverhaal is nu wel meer dan lang genoeg. Het berust voor een groot deel op veronderstellingen. Ik kan het op een aantal punten dan ook best gruwelijk mis hebben. Maar dan voelt de coalitie i.o. zich hopelijk gedwongen met de ware feiten naar buiten te komen.