2013-56 Terug van weggeweest

Drie weken hebben mijn vrouw en ik zo’n beetje voor de buien uitgereden. Daardoor hebben we natuurlijk wel de burgemeesterswisseling gemist. En zo’n gebeurtenis wordt meestal beschouwd als een keerpunt in de geschiedenis van een gemeente.  Aanvankelijk moest ik het dus doen met de verslagen in de pers. Afwijkend van de normale gang van zaken is deze keer wel een verslag van de raadsvergadering, waarin de nieuwe burgemeester werd geïnstalleerd, gemaakt . Dat verslag gafd toch wel een goed inzicht in hetgeen daar is gebeurd.

Ik heb al eerder geschreven dat ik, mede gezien de komende fusie van de ambtelijke organisaties van Cuijk, Grave en Mill een nieuwe vaste burgemeester  voor Grave niet zie zitten. De hele landelijke ontwikkeling in het openbaar bestuur gaat in de richting van veel grotere gemeenten dan Grave. De gemeenteraad van Grave heeft echter altijd beweerd dat het samengaan van de ambtelijke organisatie niet zou leiden tot opheffing van de zelfstandigheid van de gemeente. Grave zou een eigen gemeenteraad houden om zo het bestuur dicht bij de burger te houden. En dan kun je als gemeenteraad natuurlijk niets anders dan streven naar een eigen vaste burgemeester. En dat is goed gelukt. Geen kritiek mijnerzijds dus. Vraag is wel of hiermee de afstand tussen burger en gemeenteraad wordt verkleind, want dat ligt meer aan de gemeenteraad zelf en de burgers en minder aan de burgemeester, vast of waarnemend.

Wel is nu duidelijk geworden dat niemand meer gelooft in een langdurig bestaan van Grave als zelfstandige gemeente. Ook de nieuwe burgemeester liet dat in zijn toespraak blijken. Hij deed het nog voorzichtig door te stellen dat er geen 25 nieuwe burgemeesters van Grave zouden zijn. Ik zelf denk dat hij de laatste zal zijn en zoals gewoonlijk bij schattingen zal de waarheid wel ergens in het midden liggen. Laat ook ik voorzichtig zijn, maar denk dat mijn inschatting dichter bij de waarheid is dan die van de nieuwe burgemeester.

Zo’n bijeenkomst als een installatie is natuurlijk gevuld met hoop voor de toekomst. Dat is ook goed. Als je zelf al niet in de toekomst gelooft moet je er niet aan beginnen. Die opstelling was in de toespraken ook terug te vinden, met tussen de regels natuurlijk wel een verwijzing naar wolkjes aan de hemel.

Toch enkele citaten die mij bijzonder opvielen.

Om subtiel te beginnen:  bijna alle sprekers en spreeksters uit de raad spraken namens hun fractie. Alleen de heer de Greeff sprak namens de hele fractie van de VVD. Dat soort details valt mij altijd op. Ook was er een citaat van wethouder Adams dat mij nieuwsgierig maakte naar de wethoudersverkiezing volgend jaar.

Als burger heb ik natuurlijk gezocht naar de rol van de burger in de toespraken. Enkele citaten daaruit wil ik hier even naast elkaar zetten. Ik besef dat het weergaves van de notulist(e)zijn en dus mogelijk niet helemaal letterlijk.  Één duidelijke, maar wel leuke, typefout heb ik er uitgehaald.

Allereerst een citaat uit de toespraak van mevrouw Henisch van LPG

“In de gemeente Grave zijn de inwoners zeer gemotiveerd bij te dragen aan de gemeenschap. Veel

mooie dingen worden dan ook gedragen door particuliere initiatieven. Door deze betrokkenheid laten

de burgers zich ook horen, als zij het niet eens zijn met besluiten of zaken die hen treffen. Ook hier

moeten wij oor voor hebben. Laten wij als gemeenteraad samen met de ambtelijke organisatie er

daarom voor zorgen, dat de zaken goed blijven lopen en de burgers adequaat geholpen worden door

de gemeente, alsmede dat we iedereen een kans geven mee te doen. Graag wil ik u dan ook vragen

als burgemeester en als voorzitter van de raad ons allemaal er telkens weer op te wijzen, dat wij in het

belang van de burgers dienen te handelen. Als u de komende tijd door Grave loopt en zich afvraagt

wat het mooiste is aan Grave, dan zeg ik u nu alvast: dat zijn de inwoners. En het mooiste van onze

inwoners is, dat zij van hun stad houden en er trots op zijn.”

In dit citaat geeft zij aan dat burgers geïnteresseerd zijn in de wijze waarop de gemeente Grave wordt bestuurd.  Maar zij vindt wel dat gemeenteraad samen met de ambtelijke organisatie er voor moet zorgen dat de burgers adequaat worden geholpen. Maar zoals zij zelf in het begin zegt: de burger, althans een redelijk aantal, vraagt meer dan goede service. Deze burgers willen directer bij de besluitvorming worden betrokken.

Het tweede citaat is van de fractieleider van het CDA,  de heer  Cruijsen:

“Ongetwijfeld zult u vanuit het mooie Rozendaal in de krant hebben gelezen, dat de inwoners van Grave regelmatig boos zijn, boos op de gemeente, hoe verwonderlijk! Wees gerust, burgemeester, het is niet uw schuld. Nee, het zijn die wethouders van buitenaf, het zijn die raadsleden, die snappen er

niets van. Eén inwoner meent zelfs nog zo grappig te moeten zijn en de hannes aan de gemeenteraad

uit te moeten reiken. Daar hebben wij in Escharen het carnaval voor, waar wij u hopen te kunnen zien.

Wel zijn dit de momenten, dat je over de politiek en het besturen van een gemeente na gaat denken.

Waarom neem je al die verantwoordelijkheid en voor wie of zijn dit juist de momenten, dat je waardering krijgt voor je werk? Het is maar hoe je het interpreteert. Daarom alleen maar lof voor u burgemeester, dat u de uitdaging in Grave aangaat. Het CDA is van mening, dat positiviteit moet gaan

overheersen in Grave. Bij de begrotingsbehandeling hebben wij al gesteld, dat de gemeente Grave

goed bezig is en hard aan de weg timmert. Catherinahof en het Hart van Grave zijn enkele goede

voorbeelden. En ook u, burgemeester Roolvink, zult ongetwijfeld met uw gezonde gevoel voor humor

hieraan een flinke bijdrage leveren."

Al eerder heeft hij zich beklaagd over de kritiek die de raad ten deel valt. Ieder mens ontvangt liever een compliment dan kritiek. Maar een verstandig mens kijkt wat dieper en heeft liever kritiek waar hij of zij iets mee kan dan huichelachtig complimentjes. Hij noemt zelf 2 positieve voorbeelden , maar mensen die de hele projecten kennen weten dat het weliswaar fraaie bouwcomplexen zijn, maar dat er toch nog wel kanttekeningen zijn te plaatsen. En juist daar moet je als gemeentebestuurder oog voor hebben.

Ieder vogeltje zingt zoals het is gebekt en dus zeggen sommige criticasters dat er wordt gelogen terwijl anderen zeggen dat iets onjuist is weergegeven. Ook ik heb in de nu bijna 4 jaar dat ik bezig ben veel meer kritiek geleverd dan complimenten gemaakt. Toch kan ik mij, voorzichtig uitgedrukt, niet herinneren dat ik er op attent werd gemaakt dat ik er naast zat zonder het te herstellen.

Het derde citaat is van de heer de Greeff van de VVD. Hij spreekt er z’n vreugde over uit dat de burgemeester snel in Grave komt wonen en stelt dan de vraag aan de orde wie een echte Gravenaar is.  Hij vervolgt met:

“In onze ogen is een inwoner van Grave een Gravenaar, als hij of zij zich aanpast aan het inzetten voor de Graafse leefgemeenschap en een positieve bijdrage levert aan zijn leefomgeving. Dit niet te verwarren met enkelen in onze omgeving, die overal tegen zijn, niets voor de gemeenschap doen, zich wel overal mee bemoeien, het vaak beter weten en een ander altijd de schuld geven, en die zich dan ook nog echte Gravenaren durven te noemen. Wij als fractie van de VVD Grave spreken de wens en het vertrouwen uit, dat onze nieuwe burgemeester net als wij naast Gravenaren, met Gravenaren, voor Gravenaren en als Gravenaar bestuurder wil zijn.”

Met de eerste en de laatste zin van dit citaat ben ik het volkomen eens. Bij het tussenstuk vraag ik mij of wie hij daarmee op het oog heeft en waarom hij, als het er maar enkelen zijn, zich dit zo aantrekt dat hij er bij de installatie van de nieuwe burgemeester zo nadrukkelijk op wijst. Waar het gaat over “zich overal mee bemoeien, het vaak beter weten” kan ik mij voorstellen dat hij ook mij voor ogen heeft.

En wat nu?

1

1. Blijkbaar is de gemeenteraad redelijk tevreden over zich zelf;
2. Zijn er enkele burgers, waaronder ik zelf,  die vinden en uitspreken dat het beter kan en moet;
3. Zijn er, blijkens de reacties die ik krijg toch nog al wat mensen die ook vinden dat het beter zou moeten, maar het niet nodig vinden zich daar druk over te maken. Zij hebben andere dingen aan het hoofd;
4. Is er een vrij groot aantal mensen dat het voldoende vindt als de gemeente tijdig en voldoende service levert. Zij voelen zich meer klant bij, dan lid van de gemeente en hebben  er dan ook geen behoefte aan zich met het besturen van de gemeente te bemoeien. Een efficiënt en benaderbaar ambtelijk apparaat is voor hen belangrijker dan een eigen gemeenteraad;
5. Zullen er ongetwijfeld ook nog mensen zijn die vinden dat Grave zo goed genoeg wordt bestuurd. Ik heb ze nog niet ontmoet.

Op wie moet het gemeentebestuur zich nou richten? Dat is een onderwerp op zich en ook geen exclusief Graafs onderwerp. Een democratie kan alleen functioneren als een groot aantal mensen zich er voor inzet en de rest er vertrouwen in heeft. Het is dan ook een taak van alle democratische organen er aan te werken dat de categorieën 2 en 3 toenemen. In de huidige maatschappijstructuur waarbij het individu een grotere rol speelt dan de gemeenschap zal moeten worden geaccepteerd dat een democratische gemeenschap meer klanten dan leden heeft. Wellicht dat dan ook categorie 5 zich dan zal laten zien en horen. Categorie 1 heeft dan recht van bestaan.

Ik geloof niet dat dit in onze staatsorganisatie met gemeenten, provincies en rijk is te realiseren. Het lijkt een beetje op de ontwikkeling van zelfstandige dorpskruidenier via filialen van ketens als de Gruyter en Albert Heijn naar XXL-supermarkten, liefst gelegen midden op een groot parkeerterrein dat voor niet meer dan 50% is bezet zodat potentiële klanten zeker weten dat er geen parkeerprobleem is.

De inhoudelijke taak van een gemeenteraad wordt dan ook steeds meer uitgehold. Het rijk decentraliseert wel een hoop taken naar de gemeente, maar de taak van de gemeente blijft vooral beperkt tot betalen. Voor andere zaken zien de gemeente zich gedwongen gemeenschappelijke regelingen met andere gemeenten aan te gaan. Ook daar is het gevolg dat de gemeentelijke beleidsvrijheid wordt beperkt. Als een gemeenteraad het eens waagt een “eigen zienswijze” te hebben wordt die door de anderen gewoonlijk weggevaagd.

Wil een gemeenteraad, en dus ook die van Grave, zichzelf overleven zal hij de burger, als deelnemer aan de besluitvorming moeten koesteren en niet als een te nemen hindernis beschouwen.

In zijn toespraak gaf de burgemeester “transparantie” aan als één van de middelen om dat te bereiken. De Maasdriehoek schreef in het verslag over de installatie zelfs over “transpirantie”. Dat zal wel een typefout zijn geweest, maar dat er heel wat zweetdruppeltjes aan te pas komen is wel zeker. Transparantie is ook meer dan een inzichtelijke procedure. Door een glazen ruit in een donkere kamer kun je ook niets zin. Het licht aandoen hoort er ook bij.

Gewoonlijk laat ik een commentaar enkele dagen liggen om daarna nog eens te bekijken. Dat leidt vaak tot veranderingen die volgens mij ook verbeteringen zijn.

In deze rijpingsperiode las ik in de Gelderlander van zaterdag 9 juni twee interviews.

Allereerst een artikel van de voorzitter van de wijkraad van de binnenstad. Dat loog er niet om; het is ook helemaal waar en niet met lieflijk taalgebruik verzacht en dus verzwakt. Ik vermoed dat de heer de Greeff dit soort reacties in zijn toespraak voor ogen had.

Maar daarvoor had ik het interview met de nieuwe burgemeester gelezen. Dat gaf al een goed antwoord op de verzuchtingen uit de wijkraad. Zeker het kader “Krachten aanboren die er in Grave zijn” sprak mij aan. Twee zinnen daaruit:

“Als je een advertentie zet als je iets voor elkaar wilt krijgen zal er niet veel respons komen. Je moet de mensen aanspreken, dan lukt het eerder”

“Je moet de krachten in de samenleving aanboren. De mensen die er verstand van hebben vinden en bij elkaar brengen.”

Dat moet naar mijn mening leiden tot eerst praten en informeren en dan besluiten en niet, zoals nu veel gebeurt, met de bevolking praten via formele zienswijze- en bezwarenprocedures.

Ook Keulen en Aken zijn niet in één dag gebouwd en dus ga ik nog maar even voort met mijn commentaar in de hoop dat de verhouding kritiek/compliment zal wijzigen. Er is ook wel aanleiding voor 11 juni en 25 juni zijn er rijkelijk gevulde raadsvergaderingen.